استنادات قرآنی بیانات رهبر انقلاب
ممنوعیت ستمگری و ستم‌پذیری، منطق قدرت در اسلام
آیه «279» سوره بقره با اینکه در ادامه آیات مربوط به نهی رباخواری و معرفی ربا به منزله اعلان جنگ با خداست، در عین حال به اصل اساسی «لا تَظلِمونَ وَ لا تُظلَمون» نیز اشاره می‌کند که اگرچه درباره رباخواران آمده اما یک اصل فراگیر از نگاه قرآن است که بیانگر منطق قدرت در اسلام است؛ سلطه‌پذيرى و سلطه‌گرى هر دو محكوم است.
به گزارش ایکنا، رهبر انقلاب اسلامی در دیدار مسئولان نظام، سفرای کشورهای اسلامی و میهمانان کنفرانس وحدت، در تبیین بخش‌های مختلف بیانات‌شان به آیات 1 سوره «ابراهیم(ع)»، 24 سوره «انفال»، 78 سوره «حج»، 279 سوره «بقره» و 119 سوره «آل عمران» استناد فرمودند.
ایشان در بخشی از این بیانات با استناد به قسمتی از آیه 279 سوره «بقره» فرمودند: «قرآن کتاب حکمت است، کتاب معرفت است، کتاب انسان‌سازی است؛ آن کسی که با قرآن دشمنی می‌کند، با معرفت دشمنی می‌کند، با حکمت دشمنی می‌کند، با انسان‌سازی دشمنی می‌کند. قرآن مخالف با ظلم است، قرآن تشویق‌کننده انسان‌ها به مقابله با ظلم است: لا تَظلِمونَ وَ لا تُظلَمون، قرآن بیدارکننده مردم است؛ کسی که با قرآن دشمنی می‌کند، با بیداری انسان‌ها مخالف است، با مبارزه با ظلم مخالف است. »
متن آیه: «فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا فَأْذَنُوا بِحَرْبٍ مِنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ ۖ وَإِنْ تُبْتُمْ فَلَكُمْ رُءُوسُ أَمْوَالِكُمْ لَا تَظْلِمُونَ وَلَا تُظْلَمُونَ»
ترجمه آیه: «و اگر [چنين] نكرديد، بدانيد به جنگ با خدا و فرستاده وى، برخاسته‌ايد؛ و اگر توبه كنيد، سرمايه‌هاى شما از خودتان است. نه ستم مى‌كنيد و نه ستم مى‌بينيد.»
این آیه در ادامه آیات قبل است که به مفاسد ربا اشاره داشته و آن را به صراحت نهی کرده است. این آیه نشان می‌دهد که در اسلام، نه اجازه ربا، بهره‌كشى و استثمار داده شده و نه اموال مردم يک‌جانبه مصادره مى‌شود. در حالی که در بعضى نظام‌های سیاسی، مالكيت خصوصی ملغى و تمام اموال را از صاحبانشان مى‌گيرند و در برخى ديگر، استثمار و بهره‌كشى و ربا، به هر شكلى آزاد است.
در واقع قرآن کریم در این آیه لحن سخن را تغییر می‌دهد و پس از اندرزهایی که در آیات قبل بیان کرد، با شدت به رباخواران حمله می‌کند و به آنان اخطار می‌دهد که اگر به کار خود ادامه دهند و در برابر حق و عدالت تسلیم نشوند و هم چنان به مکیدن خون مردم محروم مشغول باشند، پیامبر اسلام (ص) ناچار است با توسل به نیروی نظامی جلوی آنها را بگیرد و این در حقیقت اعلان جنگ خدا و پیامبر(ص) به رباخواران است.
در این آیه خدا راه بازگشت رباخواران را باز می‌گذارد و بیان می‌کند که اگر توبه کنید و دستگاه رباخواری را برچینید، حق دارید سرمایه های اصلی خود را که در دست مردم دارید، بدون سود آنها، جمع‌آوری کنید و این قانون کاملا عادلانه است، زیرا هم از ستم شما بر دیگران و هم از ستم آنان به شما جلوگیری می‌کند و در این صورت، نه ظالم خواهید بود و نه مظلوم؛ لذا از این آیه اینطور استنباط می‌شود که حکومت اسلامی می‌تواند با توسل به زور جلوی رباخواری را بگیرد.
در خصوص عبارت «لَا تَظْلِمُونَ وَلَا تُظْلَمُونَ» (نه ستم می‌کنید و نه بر شما ستم وارد می‌شود)؛ با اینکه درباره رباخواران بیان شده اما در حقیقت این شعار اساسی دین و روش پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) است که مسلمانان را هم از ظلم و کردن و ستمگری پرهیز داده‌اند و هم آنان را به عدم تن دادن به ظلم و پذیرش سلطه توصیه اکید کرده‌اند. به عبارتی قرآن هر دو گونه ظلم کردن و ظلم‌پذیری را محکوم کرده است.
رهبر انقلاب نیز در رابطه با این اصل اسلامی می‌فرمایند: «نظام سلطه، نظام تقسیم دنیا به ظالم و به مظلوم است؛ منطق انقلاب كه منطق اسلام است، «لا تَظلِمونَ وَ لا تُظلَمون» است؛ نباید ظلم كنید و نباید بگذارید به شما ظلم بشود. كیست در همه صفحه بشری و عرصه وجود انسان كه از این پیام خرسند نباشد، به این پیام دلبسته نشود؟ نه ظلم كن، نه ظلم بشو. این درست نقطه مقابل نظم حاكم بر جهان است از بعد از پیدا شدن تمدن جدید صنعتی و شیوع ابزارهای صنعتی و به تبع آن، شیوع فرهنگ سلطه در عالم. هر دستگاهی در دنیا كه وابسته به نظام سلطه باشد، با این پیام مخالف است. آن كسانی كه خودشان سلطه‌گرند - یعنی دولت‌های جبار، شبكه‌های اقتصادی مكنده ثروت‌های ملی، ثروت‌های ملت‌ها - با این پیام مخالفند، چون ظلم می‌كنند. دولت‌های زیردست و فرودستی كه بر ملت‌های فقیر یا ثروتمند حكومت می‌كنند و تابع آن نظام سلطه جهانی هستند، خودشان اقتداری ندارند، سلطه‌ای ندارند، اما تابع آنها هستند، دنبال آنها راه می‌افتند، مخالف این پیامند. فلان دولتی كه سیاست‌های نظام سلطه را، سیاست‌های فرضا آمریكا را یا یک روزی سیاست‌های انگلیس را موبه‌مو در كشور خود اجرا می‌كند، این با پیام «لا تَظلِمونَ وَ لا تُظلَمون» به طور طبیعی مخالف است.» (بیانات در دیدار فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، 26 شهریور 1392)
براین اساس از این آیه می‌توان چنین نتیجه گرفت که:
ـ سلطه‌پذيرى و سلطه‌گرى هر دو محكوم است، نه ظلم ببينيد و نه ظلم روا داريد.
ـ استقرار عدالت اقتصادى، از وظايف حكومت اسلامى است.
ـ رباخوارى، گناه كبيره است. چون اعلام جنگ با خداوند است.
ـ رباخوار تنها با مردم محروم طرف نیست بلكه خداوند نیز به حمايت از محرومان برخاسته و از حق آنان دفاع مى‌كند.
ـ براى محاربين با خدا نيز راه توبه باز است.
ـ براى نجات محرومان، اصل مالكيت مردم را ناديده نگيريد؛ مالكيت خصوصى در اقتصاد اسلامى پذيرفته شده است.
انتهای پیام
مطالب مرتبط
