برکت‌طلبی از ماه صیام برای زوج‌های تازه بخت در «روز والون»

به گزارش ایکنا؛ رفتارمندی انسان‌های باورمند به آیین؛ بی‌هیچ تردیدی و به گواه اسناد تاریخ، ردپایی از ابتدای زیست بشر بر روی این جهان اثیری دارد.

پیش ‌از نزول ادیان الهی، انسان باورمند به آیین؛ در ساحت طبیعت پیرامون که ارتزاق، معیشت و زندگی او را تأمین می‌کرد؛ تلاش داشت تا به تقدیس مادرِ بخشنده زمین و آسمانی که بارانِ رحمتش تضمین‌کننده دوامِ حیات و بقای اوست بپردازد و پس ‌از نزول و پذیرش ادیان الهی توسط مردم، همان رفتارهای آیینی شکل آموزه‌های دینی به خود گرفت.

هرچه ادیان، فرائض و شعائر خود را جزئی‌تر و بر مناسبت‌های مختلف «سور» و «سوگ» استوار کردند؛ به همان میزان، تعدد و تکثر رفتارهای آیینی مردمان دین‌دار نیز گسترش پیدا کرد. امروز با قدرت می‌توان گفت که آنچه در ساحت کُنش‌های آیینی و رفتار واره‌های نمایشی مردمان باورمند به آیین تجلی یافته و بروز و ظهور پیدا کرده است؛ بی‌هیچ تردیدی نخ تسبیحی است که فرهنگ، تمدن، دین و شعائر آیینی بر مدار آن استوار است.

ماهِ مبارک «رمضان» به عنوان بزرگترین ماه مذهبی مسلمانان که ماهِ نزولِ قرآن و برکات آن به‌عنوان کتاب آسمانی مسلمانان است؛ در میان مردمان فرهنگ‌مدار و باورمند به آیین ایرانیان تمدن‌ساز از جایگاه بسیار بالایی برخوردار است. برهمین نمط است که از شمال تا جنوب و از شرق تا غرب کشورمان؛ در ساحت موزاییک رنگارنگ از تنوع اقلیم‌ها، گویش‌ها، پوشش‌ها، آداب، رسوم و سنت‌های مختلف ملی و مذهبی؛ اجرای فرائض مذهبی و آیین‌های نمایشی مرتبط با این ماه از جایگاه والایی برخوردار است.

دال مرکزی تمامی این آیین‌ها، آموزه‌های دین هدایتگر و مبین اسلام منبعث از کتاب آسمانی مسلمانان -قرآن کریم- است و از مراسم سحرگاهی تا افطار و همچنین مناسبت‌های تقویمی چون میلاد بابرکت کریم اهل‌بیت امام حسن(ع) تا شهادت مولای متقیان، حضرت علی(ع) را دربر می‌گیرد. سرانجام رسیدن به ایستگاه پایانی آن ‌که یکی از بزرگ‌ترین اعیاد مسلمانان، همان عید فطر است فرجامی بر آغاز رفتارهای آیین‌مند مردمان باورمند به دین اسلام، شعائر و فرائض هدایتگر آن است.

برهمین اساس خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) همراه با ایام این ماهِ پرفیض، تلاش می‌کند تا در سلسله گزارش‌هایی به معرفی آیین‌های مردمان سرزمین‌مان در اقصی نقاط آن در حوزه رفتارهای آیینی و نمایشی مرتبط با ماه صیام بپردازد.

پنجمین گزارش از این سلسله مباحث به معرفی آیین «روز والون» باز می‌گردد که در ادامه از خاطرتان می‌گذرد.

«روز والون»؛ آیینی اختصاصی برای تازه ازدواج کرده‌ها

یکی از شناساترین؛ بهترین و متفاوت‌ترین رفتارهای آیینی و نمایشی مردمان خطه استان فارس در ایام ماه صیام به اجرای آیین نمایشی «روز والون» بازمی‌گردد.

اجرای این آیین به شکل اختصاصی متعلق به زوج‌هایی است که به‌تازگی زندگی مشترک خود را در سایه دل‌دادگی به یکدیگر آغاز کرده و نخستین تجربه همراهی با ماه صیام را در ساحت زندگی مشترک به‌عنوان زن و شوهر از سر می‌گذرانند.

بر همین راستا و در خطه سراسر آیین استان فارس و خاصه در شهرهای شیراز و نی‌ریز؛ طبق رسمی عمیق و کهن، افراد در سراسر این استان به‌خصوص دو شهر نام‌برده به برپایی و اجرای آیین نمایشی «روز والون» همسو با رفتارهای آیینی مردمان آیین‌مند ایران‌زمین در ساحت ایام ماه صیام می‌پردازند.

صله رحم؛ خانواده و تجلی الگوهای فرهنگ ایرانی و اسلامی

جمال زیانی، محقق و پژوهشگر فرهنگ عامه و فرهنگ‌پژوه در استان فارس در کتاب خود با نام «دل‌نوشته‌هایی از فرهنگ، آداب، رسوم و باورهای مردم شیراز» درباره این آیین چنین آورده است: در اجرای آیین «روز والون»، خانواده داماد هدایایی را برای عروس و خانواده او می‌فرستند که این هدایا شامل شیرینی، برنج، پوشاک، چادر، سجاده و خوراکی‌هایی است که بیشتر در ایام ماه صیام پای سفره‌های سحری و افطار استفاده می‌شود.

در شکل سنتی برپایی آیین «روز والون»، خانواده داماد این هدایا را در دیگ یا سینی بزرگ مسی می‌گذارند و همراه یکی از بزرگان فامیل نزد فامیل عروس و یا به خانه عروس می‌فرستند. همچنین خانواده عروس نیز به سهم خود هدیه‌ای را برای خانواده داماد می‌فرستند که بیشتر شامل لباس برای پدر داماد و پیراهن برای مادر داماد و یا روسری و چادر است.

بعد از ارسال این هدایا، زوج‌جوان در نخستین پنجشنبه و یا جمعه ماه مبارک رمضان، بزرگان و به ویژه مادرها و پدرهای خود را برای برپایی ضیافت افطار به خانه دعوت می‌کنند که در بطن برگزاری این آیین در حقیقت شاهد تجلی یکی از اصلی‌ترین الگوهای فرهنگ ایرانی و توصیه‌های دین مبین و هدایتگر اسلام به عنوان صله رحم هستیم.

گزارش از امین خرمی