بسته شدن راه‌های نفوذ شيطان در ماه رمضان/4
وجوب روزه در ظرف زمانی رمضان؛ ابزاری در جهت تكامل معنويت و رشد انسان
گروه انديشه و علم: وجوب روزه در ماه رمضان، نشانگر آن است كه ماه رمضان بهترين ظرف برای روزه‌داری و رشد و تعالی انسان است. لذا اين وجوب با امور عبادی خاص و بركات و رحمت‌ها، سبب می‌شود شيطان از انسان دور شود و نتواند وارد حيطه فكری انسان شود.
حجت‌الاسلام والمسلمين حسن‌رضا رضايی، مدير گروه علوم قرآن و حديث مركز مطالعات و پاسخگويی به شبهات حوزه عليمه قم و عضو هيئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی در گفت‌وگو با خبرگزاری قرآنی ايران(ايكنا) شعبه خوزستان، تصريح كرد: با توجه به متن حديث «وَ الشَّیَاطِينَ مَغْلُولَةٌ فَاسْأَلُوا رَبَّكُمْ أَنْ لَا یُسَلِّطَهَا عَلَیْكُمْ» اين نكته قابل فهم است كه شيطان در ماه رمضان از اغواگری منع می‌شود اما اين امر مشروط بر آن است كه انسان كاری نكند كه شيطان بر وی مسلط شود. در نتيجه نفوذ شيطان در انسان با اعمال انسان ارتباط دارد؛ بدين معنا كه هر چه اعمال انسان خوب باشد تسلط شيطان بر او كم‌تر و هر چه اعمال انسان بد باشد تسلط شيطان بر انسان بيشتر است.
وی با بيان اينكه وسوسه شيطان بسيار ضعيف است و انسان با اعمال خود می‌تواند آن را از خود دور سازد، اظهار كرد: در ادامه حديث چنين آمده است كه از خداند بخواهيد شياطين را بر شما مسلط نسازد، اين تسلط، از نوع فكری و ناشی از اعمال خود انسان است.
اين قرآن‌پژوه افزود: با توجه به اين حديث و روايات ديگری كه درباره شيطان وجود دارد، اين نتيجه به دست می‌آيد كه شياطين در ماه مبارك رمضان كه ماه پرفضيلت و بامعنويتی است، از انسان دور می‌شوند؛ بدين معنا به ميزانی كه معنويت بيشتر شود، شيطان نيز دور می‌شود. اما اگر كسی در ذكر خدا و گرفتن روزه در اين ماه كوتاهی كند، قطعاً شيطان تسلط خود را بر اين فرد بازمی‌يابد.
رضايی با اشاره به علل دور شدن شيطان در ماه رمضان بيان كرد: دليل اول آن است كه طبيعت روزه و گرسنگی سبب كاهش شهوات، هوای نفس و لذات مادی كه از لشكريان شيطان به حساب می‌آيند، می‌شود و آنها در حيطه فكری انسان قرار نمی‌دهد. چنانكه در روايات از پيامبر اكرم(ص) نقل شده است كه شكم پر چراگاه شيطان است.
وی ادامه داد: در حديث ديگری آمده است: «إن الشيطان يجری من الإنسان مجرى الدم فضيقوا مجاريه بالجوع »(شيطان مانند خون در مجاری خون بنی آدم جاری می‌شود پس مجاری آن را با گرسنگی ببنديد) چنانكه وقتی انسان گرسنه می‌شود ارتزاق خون كم می‌شود، در روايت گفته شده است كه با گرسنگی مجاری و راه‌های شياطين تنگ می‌شود.
نويسنده كتاب جهان‌شناسی در قرآن با بيان اينكه امساك از غذا، خود به خود شيطان را از انسان دور می‌كند، ادامه داد: امام علی(ع) نيز در اين خصوص فرموده‌اند: گرسنگی نفس را اسير خود می‌كند. توضيح آنكه، هوای نفس يكی از لشكريان شيطان است كه طبيعت گرسنگی آن را اسير خود می‌سازد و از پيامبر(ص) در روايتی در محجة‌البيضاء نقل شده است كه با گرسنگی به جهاد نفس برخيزيد و در جای ديگری، كم‌خوردن را مايه زنده كردن دل و صفای قلب دانسته‌اند. اين روايات بيانگر آن است كه طبيعت روزه‌داری و گرسنگی كشيدن شيطان را به بند می‌كشد و ابزارهای اغواگری او را از كار می‌اندازد.
رضايی خاطرنشان كرد: پاسخ و دليل دوم آن است كه ماه رمضان در ميان ديگر ماه‌ها، ماهی ويژه است كه خداوند در آن درهای رحمت خود را به روی بندگان می‌گشايد؛ به گونه‌ای كه خواندن يك آيه قرآن در اين ماه، برابر با خواندن هزار آيه است؛ لذا با اين بركات و رحمت‌ها دست شيطان بسته می‌شود.
عضو هيئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی با بيان اينكه امور عبادی و معنوی خود زمينه‌ساز دوری شيطان است، اضافه كرد: خداوند هيچ كاری را بدون حكمت و مصلحت انجام نمی‌دهد؛ بر اين اساس اگر خداوند عملی را در ظرف زمانی خاص واجب يا حرام كرده، قطعاً اين وجوب به جهت آن است كه انجام دارای مصلحت است و حرمت امری بدليل آن است كه ارتكاب آن مفسده‌ای در پی دارد. به طور مثال روزه گرفتن در عيد فطر حرام است، قطعاً اين حرمت به جهت مفسده‌ای صورت گرفته است.
وی ادامه داد: لذا در 12 ماه از سال، روزه‌داری در يك ماه واجب شده است و آن ظرف زمانی ماه قمری رمضان است. قطعاً اين ظرف زمانی برای خداوند بسيار مهم است؛ چراكه ظرف ابزاری برای تكامل معنويت انسان و رشد و سعادت او است. لذا بايد آگاه باشيم وجوب روزه در ماه رمضان، نشانگر آن است كه ماه رمضان بهترين ظرف برای روزه‌داری و رشد و تعالی انسان است. لذا اين وجوب با امور عبادی خاص و بركات و رحمت‌ها، سبب می‌شود شيطان از انسان دور شود و نتواند وارد حيطه فكری انسان شود. هر چند انسان با ارتكاب گناه می‌تواند كاری كند كه شيطان دوباره بر او مسلط شود و در اين صورت فرقی ميان رمضان با ماه‌های ديگر نيست.
اين قرآن‌پژوه در پايان اظهار كرد: در نتيجه انسان است كه می‌تواند زمينه دوری يا تسلط شيطان را فراهم كند و زمان مقدمات آن را آماده می‌كند. چنانكه انسان دارای عقل و فطرت پاك و پيامبر درونی و بيرونی است؛ با اين وجود به سمت كفر می‌رود.
وی با بيان اينكه وسوسه شيطان بسيار ضعيف است و انسان با اعمال خود می‌تواند آن را از خود دور سازد، اظهار كرد: در ادامه حديث چنين آمده است كه از خداند بخواهيد شياطين را بر شما مسلط نسازد، اين تسلط، از نوع فكری و ناشی از اعمال خود انسان است.
اين قرآن‌پژوه افزود: با توجه به اين حديث و روايات ديگری كه درباره شيطان وجود دارد، اين نتيجه به دست می‌آيد كه شياطين در ماه مبارك رمضان كه ماه پرفضيلت و بامعنويتی است، از انسان دور می‌شوند؛ بدين معنا به ميزانی كه معنويت بيشتر شود، شيطان نيز دور می‌شود. اما اگر كسی در ذكر خدا و گرفتن روزه در اين ماه كوتاهی كند، قطعاً شيطان تسلط خود را بر اين فرد بازمی‌يابد.
رضايی با اشاره به علل دور شدن شيطان در ماه رمضان بيان كرد: دليل اول آن است كه طبيعت روزه و گرسنگی سبب كاهش شهوات، هوای نفس و لذات مادی كه از لشكريان شيطان به حساب می‌آيند، می‌شود و آنها در حيطه فكری انسان قرار نمی‌دهد. چنانكه در روايات از پيامبر اكرم(ص) نقل شده است كه شكم پر چراگاه شيطان است.
وی ادامه داد: در حديث ديگری آمده است: «إن الشيطان يجری من الإنسان مجرى الدم فضيقوا مجاريه بالجوع »(شيطان مانند خون در مجاری خون بنی آدم جاری می‌شود پس مجاری آن را با گرسنگی ببنديد) چنانكه وقتی انسان گرسنه می‌شود ارتزاق خون كم می‌شود، در روايت گفته شده است كه با گرسنگی مجاری و راه‌های شياطين تنگ می‌شود.
نويسنده كتاب جهان‌شناسی در قرآن با بيان اينكه امساك از غذا، خود به خود شيطان را از انسان دور می‌كند، ادامه داد: امام علی(ع) نيز در اين خصوص فرموده‌اند: گرسنگی نفس را اسير خود می‌كند. توضيح آنكه، هوای نفس يكی از لشكريان شيطان است كه طبيعت گرسنگی آن را اسير خود می‌سازد و از پيامبر(ص) در روايتی در محجة‌البيضاء نقل شده است كه با گرسنگی به جهاد نفس برخيزيد و در جای ديگری، كم‌خوردن را مايه زنده كردن دل و صفای قلب دانسته‌اند. اين روايات بيانگر آن است كه طبيعت روزه‌داری و گرسنگی كشيدن شيطان را به بند می‌كشد و ابزارهای اغواگری او را از كار می‌اندازد.
رضايی خاطرنشان كرد: پاسخ و دليل دوم آن است كه ماه رمضان در ميان ديگر ماه‌ها، ماهی ويژه است كه خداوند در آن درهای رحمت خود را به روی بندگان می‌گشايد؛ به گونه‌ای كه خواندن يك آيه قرآن در اين ماه، برابر با خواندن هزار آيه است؛ لذا با اين بركات و رحمت‌ها دست شيطان بسته می‌شود.
عضو هيئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی با بيان اينكه امور عبادی و معنوی خود زمينه‌ساز دوری شيطان است، اضافه كرد: خداوند هيچ كاری را بدون حكمت و مصلحت انجام نمی‌دهد؛ بر اين اساس اگر خداوند عملی را در ظرف زمانی خاص واجب يا حرام كرده، قطعاً اين وجوب به جهت آن است كه انجام دارای مصلحت است و حرمت امری بدليل آن است كه ارتكاب آن مفسده‌ای در پی دارد. به طور مثال روزه گرفتن در عيد فطر حرام است، قطعاً اين حرمت به جهت مفسده‌ای صورت گرفته است.
وی ادامه داد: لذا در 12 ماه از سال، روزه‌داری در يك ماه واجب شده است و آن ظرف زمانی ماه قمری رمضان است. قطعاً اين ظرف زمانی برای خداوند بسيار مهم است؛ چراكه ظرف ابزاری برای تكامل معنويت انسان و رشد و سعادت او است. لذا بايد آگاه باشيم وجوب روزه در ماه رمضان، نشانگر آن است كه ماه رمضان بهترين ظرف برای روزه‌داری و رشد و تعالی انسان است. لذا اين وجوب با امور عبادی خاص و بركات و رحمت‌ها، سبب می‌شود شيطان از انسان دور شود و نتواند وارد حيطه فكری انسان شود. هر چند انسان با ارتكاب گناه می‌تواند كاری كند كه شيطان دوباره بر او مسلط شود و در اين صورت فرقی ميان رمضان با ماه‌های ديگر نيست.
اين قرآن‌پژوه در پايان اظهار كرد: در نتيجه انسان است كه می‌تواند زمينه دوری يا تسلط شيطان را فراهم كند و زمان مقدمات آن را آماده می‌كند. چنانكه انسان دارای عقل و فطرت پاك و پيامبر درونی و بيرونی است؛ با اين وجود به سمت كفر می‌رود.
