تغییرات غیرکارشناسی در آیین‌نامه تواشیح به گروه‌های ممتاز ضربه می‌زند

رضا شریفی، تواشیح خوان کشوری در گفت‌وگو با ایکنا از خوزستان درباره ویژگی‌های داوری تواشیح گفت: نظرات مختلفی بین استادان و منشدین وجود دارد، برخی بر این اعتقاد هستند که افراد متخصص در تواشیح باید در این زمینه داوری کنند. متاسفانه مدتی است که در میان داوران شاید دو نفر رشته تخصصی‌شان تواشیح باشد و بقیه اکثرا از قاریان قرآن هستند.

وی ادامه داد: چندین سال است که آیین‌نامه‌‌ای برای مسابقات تواشیح تصویب می‌شود که خیلی از بندهای آن با تواشیح سازگار نیست. پیش از این، مدت زمان اجرای تواشیح از ده دقیقه بیشتر بود. ما که شرکت کردیم هفت دقیقه شد و الان وقت تواشیح ۵ یا ۶ دقیقه است. در این مدت کم چه کار می‌شود کرد؟ کسانی که این بخشنامه را تصویب کردند چه تصوری از تواشیح دارند؟ بنابراین خود آیین‌نامه اشکال دارد. اعتقادم این است که برای مسابقات تواشیح از داورانی که خود استاد تواشیح هستند استفاده شود.

وی که داور بخش لحن در رشته همخوانی قرآن کریم و همسرایی در چهل‌ودومین دوره مسابقات سراسری قرآن کریم بود، درباره اینکه آیا اعضای گروه‌های برتر تواشیح شایستگی داوری مسابقات کشوری تواشیح را دارند، گفت: اکثر گروه‌های تواشیح که حائز رتبه هستند، خود برای اثر آهنگسازی نکرده‌اند و لحن کار خود را از استاد دیگری گرفته و خود تنها اجرا می‌کنند. بنابراین همه اینها شایستگی داوری مسابقات را ندارند.

شریفی درباره ویژگی‌های داور مسابقات تواشیح گفت: داور مسابقات تواشیح خود باید آهنگساز باشد، شناخت کافی از تواشیح داشته باشد، اگر بر کرسی داوری بنشیند کیفیت تواشیح را تشخیص بدهد. الان متداول شده است همین نفراتی که اکثراً خود را شایسته داوری می‌دانند و به داوری اعتراض می‌کنند، علی‌رغم اینکه کیفیت کارشان از نظر آهنگ ضعیف است کار خود را فنی می‌دانند، اما همین تواشیح که از نظر آنها فنی است به جز در بین گروه خودشان، کسی آن را تقلید نمی‌کند. تواشیح فنی آن است که حداقل ۵ یا ۱۰ گروه از آن تقلید کنند و آن را در محافل اجرا کند. چندین سال است که شاهد چنین چیزی نیستیم و یک کار را تنها یک گروه می‌خواند، آن هم در مسابقات. تواشیح باید عامه پسند باشد. چه افراد عادی و چه افراد متخصص باید مجذوب تواشیح شوند.

وی درباره شیوه برگزاری مسابقات نیز با اشاره به تغییر هر ساله آیین‌نامه مسابقات گفت: بهترین کار برای جذب جوانان و گروه‌های خوب این است که به شیوه مسابقات در چند سال قبل برگردیم و آنها را حضوری برگزار کنیم. ما در اهواز نزدیک سی گروه تواشیح داریم، اما الان چنین نیست، چون تواشیح دیگر جذابیت ندارد و این به دلیل آیین‌نامه مسابقات است که کیفیت تواشیح را پایین آورده. 

عضو گروه تواشیح سبطین در ادامه تصریح کرد: سال‌ها بود که در آیین‌نامه به شعر تأکید می‌کردند و قید کرده بودند که باید قصیده باشد و از لحاظ فصاحت و بلاغت چنین و چنان باشد. برخی گروه‌ها که از لحاظ ادا و لحن کیفیت اجرایشان بالا بود در مسابقات شرکت می‌کردند اما مقام نمی‌آوردند، چون در زمینه شعر ضربه می‌خورند. گرچه کلمات شعر در تواشیح باید ساده و قابل فهم باشد، اما مدتی بر فصاحت و بلاغت شعر تأکید می‌کردند و همین شعرها را اگر به یک آهنگساز مصری می‌دادید، نمی‌توانست برای آن آهنگ سازی کند. قبلا این طور بود که خودمان آهنگ و لحن را درست می‌کردیم، به شاعر می‌دادیم و او کلماتی بر اساس آن می‌نوشت و کار از لحاظ آهنگ، کیفیت بالایی داشت، اما الان کیفیت کار پایین آمده است.

وی غیرحضوری شدن مسابقات تواشیح را عامل موثری در کاهش کیفیت آثار دانست و گفت: تأکید درباره ضبط بدون افکت برای اجرای عدالت است، اما این کار اشتباه است و اگر مانند سال‌های گذشته مسابقات حضوری باشد، تشخیص گروه ممتاز آسان‌تر می‌شود. جذابیت تواشیح به همین است. ما پشنهاد خود را به صورت کتبی به شورای عالی قرآن ارائه دادیم و گفتیم بهترین کار بازگشت به روش مسابقات سال‌های قبل است و گروه‌ها به صورت حضوری در مسابقات شرکت کنند.

شریفی تاکید کرد: فلسفه تواشیح این است که به وسیله آن جوانان را به قرآن جذب کنیم. اینکه در بین یک محفل قرآنی تواشیح اجرا کنیم، روحیه‌ها بیشتر به معنویت و خدا جذب می‌شود. الان تواشیح این فلسفه را از دست داده‌ است. گروه‌های تواشیح از کار خودشان راضی نیستند و کارهایی تولید می‌کنند که نظر داوران را جلب کنند.

وی با تصریح به اینکه در مسابقات کشوری چندین سال است که کار خوب و ماندگار نشنیده‌ایم، افزود: این به جهت سخت‌گیری‌های آیین‌نامه است. در حال حاضر نمره شعر را مجددا پایین آورده‌اند، اما نمره شعر و آهنگ را یکی کرده‌‎اند، در حالی که نمره آهنگ باید بیشتر باشد. این تغییرات غیرکارشناسی در آیین‌نامه‌ها به گروه‌های ممتاز کشور ضربه می‌زند. نمی‌دانم چرا اول شعر و فصاحت را به میان آوردند و چرا دوباره آن را برداشتند؟ گرچه این کار خوب است، اما چرا نمره آهنگ کم شده است؟ نمره آهنگ باید بالا باشد، چراکه جذابیت تواشیح به آهنگ آن است.