توصیه‌های رهبر انقلاب مسیر تازه‌ای را به روی قرآنیان گشود
پیشکسوت قرآنی کشورمان با اشاره به اینکه مقام معظم رهبری مدتی است که در حوزه قرآن، کاربردی، راهبری و کمی صحبت می‌کنند، گفت: ایشان حتی عنوان موضوع را هم مطرح می‌کنند و این بیانات کار قرآنی‌ها را هم راحت و هم مهم و سخت می‌کند.
آغاز بهار قرآن برای اهالی این کتاب آسمانی و همنشینان با کلام وحی همیشه همراه با حلاوتی وصف‌ناشدنی بوده است. این حلاوت زمانی صد چندان می‌شود که به دیدار با ولی امر مسلمین مزین شود؛ دیداری که هر سال پس از آن افق‌های جدیدی برای فعالان این عرصه گشوده می‌شود. رمضان سال ۱۴۰۱ برای اهالی قرآن متفاوت‌تر از هر سال دیگر بود. بیانات مبسوط مقام معظم رهبری درباره نکات فنی تلاوت و نیز تمجید از قاریان ایرانی باعث شور و هیجان مضاعفی در بین حاضران در آن دیدار و جامعه قرآنی شد. به همین دلیل ایکنا بر آن شد تا درباره آن با برخی اساتید، پیشکسوتان و فعالان قرآنی گفت‌وگو کند. در ادامه گفت‌وگو با محمدعلی خواجه‌پیری، پیشکسوت قرآنی، منتشر شده است.
ایکنا – در نخستین روز از ماه مبارک رمضان در مراسمی که حالا به یک سنت تبدیل شده است، فعالان حوزه قرآن کریم از قاریان و حافظان تا مدیران این حوزه با مقام معظم رهبری دیدار می‌کنند. امسال نیز در طلیعه ماه مبارک و پس از دو سال وقفه و برگزاری آن به صورت مجازی، شاهد حضور جمعی از فعالان قرآنی در محضر رهبر معظم انقلاب بودیم. شما هم در این جمع حضور داشتید. از حس و حالتان در این دیدار بگویید.
به مدت دو سال این دیدار به صورت حضوری برگزار نشد و به همین دلیل دیدار اخیر برایم بسیار شیرین و متفاوت بود. البته در آخرین دیداری که قبل از کرونا با معظم‌له برگزار شد، با شرایط بسیار خاصی حضور یافتم، زیرا در همان روزها در سانحه رانندگی مجروح شده بودم و در حالی که پزشکان گفته بودند نمی‌توانم بیشتر از 15 دقیقه بنشینم، من چهار ساعت روی صندلی روبه‌روی ایشان نشستم.
در دیدار سه سال قبل، حضرت آقا فرمایشاتی را بیان فرمودند که اگر حضور ذهن داشته باشید، به موضوعاتی همچون کرسی تلاوت و جلسات خانگی اشاره کردند و در همان ایام ما در بنیاد خاتم(ص) این موارد را دنبال می‌کردیم. وقتی حضرت آقا این مطالبات را مطرح فرمودند، مدیرعامل بنیاد خاتم، که در جلسه حضور داشت، از من پرسید: «شما قبلاً با آقا دیدار کرده‌‌اید؟» پرسیدم چطور؟ گفت که شما دارید فرمایشات ایشان را در بنیاد اجرا می‌کنید. گفتم که ما فرمایشات آقا را دنبال می‌کنیم.
جلسه امسال یک ویژگی داشت و آن این بود که ارتباط عاطفی‌ای که به ظاهر قطع شده بود برقرار شد و خود آقا هم خیلی خوشحال بودند. در تمام سال‌هایی که خدمت ایشان بوده‌ایم، یکی از سال‌هایی که خیلی خوشحال و سرحال بودند امسال بود. همچنین فضای جلسه بسیار صمیمی و متفاوت بود و در چهره ایشان شادی و خوشحالی موج می‌زد. علاوه بر این، صحبت‌های فنی ایشان خشنودکننده بود. مقام معظم رهبری تا کنون این‌قدر فنی صحبت نکرده بودند. بنابر این صحبت‌هایی که مطرح شد برای قاریان و اساتید بسیار جالب بود و نشان داد که چقدر معظم‌له به صورت فنی به امر تلاوت تسلط دارند.
ایکنا – فکر می‌کنید علت این تفاوت چه بود؟
شکل برنامه مانند قبل بود و چند قاری از تهران و شهرستان‌ها حضور داشتند. یک گروه تواشیح اجرا کرد و با توجه به برگزار نشدن نماز جماعت و گستردن سفره افطار، زمان این دیدار کمتر از دیدارهای قبلی بود، اما شیوه همان بود و نیز اگر تعداد حاضران در سال‌های قبل هزار نفر بود، امسال به حدود 150 نفر رسید. این امر موجب گلایه برخی شد، چراکه بسیاری از اساتید حضور نداشتند و حق داشتند گلایه کنند و از آن طرف هم دست برگزارکنندگان به دلیلی کاهش بیش از حد مهمانان بسته بود.
ایکنا – همیشه چنین دیدارهایی با اتفاقات و جذابیت‌های خاصی همراه است. اتفاق جالب این دیدار چه بود؟
در این دیدار اتفاقات جالبی را شاهد بودیم؛ از جمله اشاره مقام معظم رهبری به بندهایی از متن تواشیح یکی از گروه‌های حاضر در این دیدار. زمانی که گروه تواشیح مشغول اجرا بود، یک بیت از اصل شعر حذف شد و مقام معظم رهبری تذکر دادند و بیت را برای حاضران خواندند. همچنین صحبت‌های تخصصی مقام معظم رهبری جالب بود. ایشان صحبت‌های خود را در سه بخش و نیز در هر بخش توصیه‌هایی را بیان کردند؛ از جمله در بحث قرائت حرف‌هایی را که در گذشته بیان کرده بودند بسیار علمی‌تر فرمودند. در مورد اختلاف قرائات نیز، که بحث‌های زیادی در مورد گسترش یا عدم گسترش آن وجود دارد، سخن گفتند.
البته همان سالی که من تصادف کرده بودم، یک روز پس از دیدار با جامعه قرآنی در نمایشگاهی که در بیت برگزار شده بود در پاسخ به سؤالی در مورد اختلاف قرائات فرموده بودند که لزوم چندانی ندارد و اگر چند نفر تسلط داشته باشند، کفایت می‌کند. در دیدار امسال نیز مخالفت خود را تکرار کردند و با توجه به اینکه در بخشی از عالم اسلام «ورش» و «قالون» رواج دارد و حمزه را هم با توجه به زیبایی‌ای که به کلام می‌دهد توصیه کردند. سخنشان نشان می‌دهد که نباید وارد این حوزه شد.
ایکنا – یکی از مهم‌ترین نکاتی که رهبری در این دیدار بیان فرمودند، مهندسی تلاوت بود که بسیار مورد توجه حاضران قرار گرفت.
بله، حضرت آقا برای اولین بار بحث مهندسی تلاوت را این‌گونه بیان کردند. البته در گذشته چندین بار فرموده بودند که قاری باید مفاهیم آیات را به مستمع منتقل کند، اما در دیدار اخیر صحبت‌های متفاوت، مبسوط و دسته‌بندی‌شده‌ای را بیان کردند که شامل بسته کاملی از توصیه در باب وظایف قاری، وظایف مستمع و شیوه تلاوت بود. لذا باید در حوزه قرائت تحول رخ دهد و اساتید آن با جدیت کار و نیز سمینارها و جلسات فنی را برگزار کنند.
صحبت‌های رهبری نشان داد که به تلاوت مسلط هستند؛ به خصوص زمانی که تلاوت قاریان مصری را تحلیل کردند و نیز از قاریان ایرانی نام بردند و به قاریان توصیه‌های خوبی کردند. همچنین نشاط خاصی داشتند و خیلی بیشتر از آنچه فکر می‌کردیم صحبت کردند و همه متوجه ذوقشان برای بیان مطالب شده بودیم.
ایشان تأکید می‌کنند که قاری باید نفس داشته باشد. نفس نه به معنای طولانی بودن آن، بلکه به معنای اثرگذار بودن بر مستمع و بر اهل عمل بودن، دقت در معانی و کاسب نبودن او تأکید کردند. همچنین به موضوع نوجوانان و جوانان و تربیت 10 میلیون حافظ پرداختند. ایشان مطلع‌‌اند که کار زیادی انجام نشده است. لذا سرنخ جدیدی دادند و به مساجد و ارتباط بین مساجد اشاره کردند.
ایکنا – در واقع معظم‌له مسیر رسیدن به تربیت 10 میلیون حافظ را ارائه داده‌اند و فقط به برنامه‌ریزی مسئولان نیاز است. این‌طور نیست؟
بله، اگر 50 درصد مساجد کشور پایگاه حفظ داشته باشند، 30 هزار پایگاه حفظ خواهیم داشت و رویداد بزرگی در حوزه حفظ اتفاق می‌افتد. مسجد ترازی که در بنیاد خاتم به دستور مقام معظم رهبری پیگیری می‌کردیم به همین منظور راه‌اندازی شد. ما در کمیته تخصیص اعتبارات قرآنی کار می‌کنیم و باید بودجه‌ها را به این سمت سوق دهیم.
مدتی است که رهبری در حوزه قرآن کاربردی، راهبری و کمّی صحبت می‌کنند، حتی عنوان موضوع را مطرح می‌کنند این بیانات کار قرآنی‌ها را هم راحت و هم سخت می‌کند. راحت از این نظر که متوجه می‌شویم منویات ایشان چیست و سخت از آن نظر که باید برنامه طولانی‌مدتی طراحی شود تا آن را به معظم‌له ارائه دهیم.
وقتی مقام معظم رهبری با این شناخت از حوزه قرآن سخن گفتند، به خصوص زمانی که از قاریان ایرانی و درگذشته به اسم یاد کردند، بسیار ما را سر ذوق آوردند که سردمدار کشور به حوزه قرآن تسلط دارد.
دلمان می‌خواهد مانند سایر فرمایشات ایشان نشود که تبلیغاتی انجام و بعد به فراموشی سپرده شود. جامعه قرآنی باید با جدیت کار کند، چون ایشان تکلیف حوزه قرائت، حفظ و حتی مفاهیم را مشخص کردند و می‌دانیم که باید چه کنیم. اولویت ما حفظ و پایگاه آن مسجد است. البته برخی معتقدند نوجوان به مسجد نمی‌آید، اما حضرت آقا مطلبی را بدون هدف بیان نمی‌کنند. ایشان بهتر از همه ما متوجه موقعیت موجودند. این ما هستیم که نمی‌توانیم این فرمایش را به برنامه تبدیل کنیم. لذا ایراد در فرمایش ایشان نیست مشکل در اجرای ماست.
ایکنا – صحبت‌های مقام معظم رهبری چه آرزوهایی را پیش روی فعالان قرآنی قرار می‌دهد؟
آرزومندم این بار عناصر اصلی جامعه قرآنی دور هم بنشینند و با همدلی طراحی لازم را انجام دهند. مسئله‌ای که رهبر فرمودند در کوتاه مدت اجرا نمی‌شود، رهبری درباره اینکه ظرفیتی در قاری شکل بگیرد تا مستمع حس کند که قاری خیلی عمیق است و اخلاق اجتماعی و فردی و اطلاعات علمی قاری صحبت کردند. ما باید یک جریان قرآنی ایجاد کنیم و نهادی همچون شورای عالی قرآن پای کار بیاید و کار اصولی و اساسی انجام دهد. ما نیز در شورای توسعه فرهنگ قرآنی اولویت را به این اختصاص می‌دهیم. خوشبختانه بیانیه تحول شورای توسعه بر حفظ و تلاوت و مفاهیم تأکید دارد.
