خاطرات شفاهی دفاع مقدس باید مکتوب شوند + صوت
سردار رسول سنایی راد گفت: بسیاری از داشته‌های اطلاعاتی ما از دفاع مقدس از منابع شفاهی تأمین می‌شود بنابراین باید سیاستی اندیشید تا خاطرات اتفاقات جنگ به ثبت رسد.
جایگاه دفاع مقدس در ایران ریشه‌‌ای چند هزار ساله به قدمت این سرزمین دارد. در این میان، هشت سال دفاع مقدس، نبردی است که از آن با عزت و افتخار حرف زده می‌شود زیرا کشورمان در مقابل دشمنی ایستاد که با وجود مسلح بودن کامل مقابل جوانان این سرزمین زانو زد.
خبرنگار ایکنا به مناسبت آغاز هفته دفاع مقدس با رسول سنایی‌راد معاون سیاسی دفتر عقیدتی سیاسی فرماندهی کل قوا گفت‌و‌گویی انجام داده که در ادامه با آن همراه می‌شویم.
ایکنا – در ابتدا درباره ضرورت پرداختن به موضوع دفاع مقدس در حوزه رسانه توضیح دهید.
در آغاز، یاد رشادت‌های شهدای هشت سال دفاع مقدس و رزمندگان اسلام را گرامی می‌دارم. هر کشوری که بخواهد راه اعتلا، پیشرفت و استقلال را پیش گیرد با دشمنی‌هایی مواجه خواهد شد لذا زندگی عزتمندانه در جهان امروز بدون برانگیخته شدن حسادت امکان‌پذیر نیست. بنابراین پرداختن به دفاع مقدس و فرهنگ حاکم بر آن، نوعی ضمانت‌نامه برای حیات عزتمندانه و حفظ استقلال است. در این میان رسانه می‌تواند نقش خوبی در احیا و ترویج فرهنگ حماسی و مقاومت داشته باشد.
ایکنا – رزمندگان، آزادگان و والدین شهدا به عنوان منابع شفاهی دفاع مقدس به واسطه زمان در حال از دست رفتن هستند، به نظر شما برای ثبت خاطرات و گفتار این منابع چه باید کرد؟
هنوز زمانی زیادی از پایان جنگ نمی‌گذرد بنابراین بسیاری از داشته‌های اطلاعاتی ما از منابع شفاهی تأمین می‌شود اما این عرصه به دلیل گذر عمر در حال کم‌رنگ شدن است. بنابراین باید سیاستی اندیشید تا خاطرات اتفاقات جنگ به ثبت رسد. البته این اقدام تا حدی انجام شده است اما هنوز کار بسیار نیاز است تا تمام اطلاعات به‌دست‌آمده مکتوب شود. برای همین توصیه جدی می‌کنم که با دور‌اندیشی به مکتوب کردن منابع شفاهی جنگ سرعت داده شود.
مکتوب کردن خاطرات شفاهی نیز نباید تنها به صورت روایت عادی انجام شود بلکه این خاطرات می‌تواند در کنار یکدیگر قرار گرفته تا به واسطه فشرده‌سازی اطلاعات جریان‌سازی و اطلاع‌رسانی شکلی دقیق‌تر به خود گیرد.
البته تنها نباید از بنیاد نشر و حفظ آثار دفاع مقدس توقع داشت در این رابطه انجام وظیفه کند بلکه دیگر نهادها هم قادرند در این رابطه ایفای نقش داشته باشند. هشت سال دفاع مقدس نقطه درخشانی برای تاریخ این سرزمین است زیرا کشور ما با دستان خالی در مقابل دشمنی ایستاد که تا دندان مسلح بود اما جوانان این سرزمین با تکیه بر ایمان و عشق امام (ره) اجازه ندادند یک وجب از خاک این سرزمین در دستان دشمن باقی بماند.
ایکنا – هشت سال جنگ تحمیلی با تمام جنگ‌های دنیا متفاوت بود زیرا الگویی که در جنگ ما وجود داشت کاملاً متفاوت با دیگر نبردهای کلاسیک است. پیرامون این موضوع توضیح دهید.
تجلی تفاوت فرهنگی هشت سال دفاع مقدس را باید در چهره بسیج جست‌وجو کرد. بسیج نیروی مردمی است که برآمده از ارزش‌های فرهنگ دینی و ملی ما است. در بسیج هم افرادی وجود داشتند که با غیرت ملی دست به جهاد زدند هم رزمنده‌هایی وجود داشتند که با تکیه بر باورهای دینی و انقلابی به جنگ برخاستند. در این حوزه، حتی هستند شهیدانی چون بهنام محمدی و شهید فهمیده که با وجود نرسیدن به سن تکلیف در مقابل دشمن بعثی ایستادند. مثال دیگر در این رابطه پدران و پسران شهیدی هستند که در هشت سال جنگ تحمیلی وجود داشتند.
ایکنا- درباره لزوم پرداختن به دفاع مقدس در حوزه فرهنگ و هنر زیاد سخن رانده شده است. آیا این ابزار می‌تواند در جهت ثبت دفاع مقدس موثر باشد یا اینکه به صورت مکتوب کافی است؟
در طول تاریخ، سندسازی به صورت مکتوب کردن انجام شده است اما در زمان حال هنر حرف اصلی را در این رابطه می‌زند. برای همین سینما، تلویزیون و فضای مجازی در این رابطه قادر نیست نقش بسیار مهمی ایفا کند. البته برای سندسازی تصویری حتماً باید اطلاعات و آگاهی لازم هم فراهم باشد وگرنه به صرف تصویرسازی نمی‌تواند اتفاق خوبی را رقم زند.
نکته حائز اهمیت در این رابطه توجه به ذائقه مخاطب امروز است چون اگر فکر کنیم به صرف تولید اثر، توانسته‌ایم به رسالت خود عمل کنیم اشتباه محض است. مخاطب امروز با تماشاگر یک یا دو دهه قبل تفاوت دارد، بنابراین باید مخاطب‌شناسی درست در این رابطه انجام شود. این خواسته نیز به واسطه کار دقیق علمی صورت می‌گیرد.
ایکنا – فرهنگ دفاع مقدس از چه آسیب‌هایی باید در امان باشد زیرا امروز برخی از آثار سطحی و شعاری به جای اینکه مخاطب را به موضوع نزدیک کند سبب دوری مردم از اصل موضوع شده‌اند. پیرامون این موضوع توضیح دهید.
آنچه مسلم است باید در این رابطه از اغراق دوری کرد. تولیدات جنگی باید تنها به واقعیت اتکا کند. در جنگ به اندازه‌ای عزت و افتخار وجود دارد که نیازی نیست تحریفی در این رابطه صورت گیرد. در این میان باید شرایط جنگ را در تولیدات تصویری آورد چون برخی مواقع اتفاقاتی رخ می‌دهد که پذیرفتن آن در زمان حال سخت است اما در موقعیت گذشته این مسئله قادر است دلایل خاص خود را داشته باشد.
توجه به مردان میدان مهم‌ترین اصل برای مکتوب‌سازی است اما این مهم تنها به رزمندگان خودمان خلاصه نمی‌شود بلکه انتظار می‌رود برخی از خاطرات عراقی‌ها نیز داشته‌های خوبی را از هشت سال دفاع مقدس روایت کند، چون خاطراتی که اسیران عراقی از جنگ دارند بر آزادگی و حق بودن رزمندگان ایرانی تأکید دارند.
انتهای پیام
