اعتماد مهم‌ترین عنصر سرمایه اجتماعی است

به گزارش ایکنا به نقل از خانه ملت، محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی در آیین ملی بزرگداشت روز کتاب، کتابخوانی و کتابدار که صبح امروز، چهارشنبه، 24 آبان ماه در تالار وحدت برگزار شد، ضمن مهم، اساسی و ریشه‌دار خواندن موضوع کتاب، گفت: این روز را به آنهایی که در تولید و نشر کتاب و یا در حوزه توزیع و نشر فرهنگ کتابخوانی تلاش می‌کنند، تبریک می‌گویم.

قالیباف با بیان اینکه امیدوارم مسئولان کشور به نقش و ظرفیت بانوان در حوزه‌های مختلف به ویژه آموزشی، پرورشی و تربیتی توجه کنند، اظهار کرد: حوزه فرهنگ، عرصه جولان بانوان است که بیشترین نقش را ایفا می‌کنند و بی‌شک سیاست‌های ما در حوزه کتاب و کتابخوانی با محوریت خانواده خواهد بود چرا که نقش بانوان در این حوزه بی‌نظیر است و باید تقویت شود.

رئیس قوه مقننه در ادامه با اشاره به توصیه رهبر معظم انقلاب در حوزه تحول در کشور، عنوان کرد: ما نتوانسته‌ایم تحول را در حوزه‌های مختلف همچون حکمرانی در فرهنگ یا اقتصاد به وجود بیاوریم. پس چه زمانی قرار است به این موضوع جامه عمل بپوشانیم؟ این روزها موضوع اقتصاد و فرهنگ به‌عنوان اولویت ما است که از ابتدای آغاز به کار مجلس یازدهم نیز با این دو هدف تلاش‌های خود را آغاز کردیم که البته تحلیل اشکالات آن نیاز به ورود رسانه‌ها دارد.

ایجاد تحول به حضور مردم نیاز دارد

وی در ادامه جامعه و مردم را مهم‌ترین نکته برای ایجاد تحول دانست و افزود: حتی اگر مسئولان نیاز به تحول دارند، جامعه باید این مطالبه را آغاز کرده و پیش ببرد. ما در جامعه بیش از هر چیزی نیازمند عقلانیت و فرهنگ عمومی هستیم و حتی مخالفان و منتقدان جدی هم اگر مبتنی بر عقل و اندیشه انتقاد کنند بهتر از کسانی هستند که در موافقت با ما، همراهی‌مان می‌کنند اما افکار و نظرات آنها مبتنی بر عقلانیت و اندیشه نیست، لذا هرگاه توانستیم این موضوع را فرهنگ‌سازی کنیم، باعث ایجاد رشد و حیات اجتماعی شده و سرمایه اجتماعی تولید کرده‌ایم.

قالیباف همچنین با بیان اینکه هیچ مجموعه‌ای نمی‌تواند بدون سرمایه اجتماعی ادامه فعالیت دهد، اظهار کرد: برای هر اقدامی به اعتماد به‌عنوان مهم‌ترین سرمایه اجتماعی نیاز داریم که آن نیز نیازمند بستر عقلانیت عمومی و حیات اجتماعی است لذا اولویت اول برای حل مشکلات اقتصادی نگاه به این حوزه است به همین دلیل امروز روز مهمی است.

رئیس نهاد قانونگذاری کشورمان همچنین به‌موضوع دغدغه کتابداران اشاره کرد و گفت: بنده به‌عنوان رئیس مجلس موضوع اساسنامه نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور را حتماً دنبال می‌کنم و این قول را می‌دهم که با همکارانم این طرح را که در کمیسیون فرهنگی آماده شده است پیگیری کنیم تا به سرانجام برسد.

وی در ادامه خطاب به حضار با بیان اینکه شما باید بدانید در چه جایگاه مهمی نشسته‌اید، یادآور شد: در دوره مسئولیت خود در شهرداری با موضوع کتاب و کتابداری از نزدیک آشنا بوده‌ام و در حال حاضر گاهی توفیق حضور در اردوهای جهادی را دارم و اهمیت و آثار کتاب در مناطق دورافتاده کشور را دیده‌ام. وقتی پای کتاب و کتابخوانی به این نقاط محروم باز شد، در اوج محرومیت اقتصادی، باعث کنترل و کاهش برخی آسیب‌ها مانند خودکشی شده است.

دو گوهر اختیار و اعتبار در کار درست نهفته است

قالیباف با بیان اینکه اولین موضوعی که باید به آن توجه کنیم اعتماد میان جامعه و مسئولان است که با کار شما آغاز می‌شود، گفت: اگر گفته شود، هر کاری منوط به موضوع اعتبار و پول است و بگوییم به شرط پول کار انجام می‌شود، به‌عنوان خدمتگزاری که چند دهه تجربه کار اجرایی دارم، این استدلال را نمی‌پذیرم.

رئیس مجلس ادامه داد: هرکجا توفیق خدمت داشته‌ام، هیچگاه مطالبه پول و اعتبار نکرده‌ و معتقدم اگر فعالیت خود را به درستی انجام دهیم و کار را به شکل صحیح، فهم کرده و ارزش آن را بدانیم و همچنین به خوبی مورد تجزیه و تحلیل قرار داده و با توجه به ابعاد ستادی با مشورت و خرد جمعی تصمیم بگیریم حتماً در آن کار دو گوهر اختیار و اعتبار نهفته است. گاهی برخی افراد می‌گویند به ما اختیار بدهید اما در هر سطحی که باشیم با هر تصمیم‌گیری صحیحی، اختیار در وجود آن ایجاد می‌شود و به دنبال خود ظرفیت مالی و اقتصادی نیز می‌آورد.

وی افزود: لذا تصمیم باید با باورهای برخاسته از سنت‌های الهی همخوانی داشته باشد و به درستی انجام شود اما اگر نتیجه نداشت صرفاً یک فعالیت بوده و کاری انجام نداده‌ایم و نیازمند بازگشت و بازنگری هستیم.

قالیباف اضافه کرد: وقتی می‌گوییم از رویکرد مکانیکی و داینامیکی باید به سمت رویکرد سایبرنتیکی برویم یعنی باید در تصمیم‌گیری‌های خود مطمئن باشیم که این تصمیم‌ها قابل بازگشت، قابل کنترل، معطوف به هدف و خودتنظیم‌گر است و اگر کار ما مبتنی بر این نوع تصمیم‌گیری باشد قطعاً به تحول می‌رسیم.

رئیس نهاد قانونگذاری کشورمان با بیان اینکه برای اینکه روح جامعه ما بتواند در پرتو دانش و اندیشه بارور شود، نیازمند کتاب و کتابخوانی هستیم، تأکید کرد: باید حوزه دانش عمومی را افزایش داده و برای تحول اقتصادی نیز نیازمند تحول در مردم و جامعه هستیم که این تحول نیز از طریق کتاب انجام می‌شود تا عقلانیت، فرهنگ عمومی، انسجام اجتماعی و اعتماد ایجاد شود.

وی در ادامه با بیان اینکه با یک طرح صرف اقتصادی خشک نمی‌توانیم مسائل را حل کنیم و صرفاً حل مسائل مقطعی خواهد بود و پایدار نیست، گفت: این موضوع را یک بار تجربه کرده‌ایم و دوباره نباید تجربه کنیم. اگرچه گاهی دچار کم خودبینی می‌شویم اما در بسیاری از موضوعات مانند عرصه کتاب جزو کشورهای پیشرو در منطقه، آسیا و بین‌الملل هستیم و مسیر قابل قبولی را پیش می‌بریم اما باید به حوزه بهره‌وری نیز توجه کنیم.

فناوری و مهارت‌محوری در حوزه کتاب در نظر گرفته شود

قالیباف همچنین با تأکید بر اینکه حتماً مهارت‌محوری و فناوری را باید در حوزه کتاب لحاظ کنیم، عنوان کرد: باید توجه کنیم که خانواده‌های ما با دو شیفت کار برای تأمین نیازهای معیشتی و مسکن در چالش هستند و باید به آنها حق داد که سبد فرهنگی خانوار کنار گذاشته شود و رفته رفته آن را به فراموشی بسپارند که در نهایت عوارض آن برای خانواده و کشور خواهد بود.

رئیس قوه مقننه با بیان اینکه در این بین نهاد عمومی کتابخانه‌های کشور باید جور سرانه فرهنگی خانواده را بکشد اظهار کرد: ما به نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور؛ یک نهاد خصوصی، اختصاصی یا تخصصی نمی‌گوییم بلکه یک نهاد عمومی و غیردولتی است از این رو سبدی که در سبد خانوار از آن غفلت شده باید در این نهاد، جبران عمومی شود تا در دسترس همگان قرار گیرد و تجربه‌های خوبی نیز در این زمینه وجود دارد.

وی همچنین با اشاره به اینکه اگر هماهنگی و همکاری میان دستگاه‌ها وجود داشته باشد بسیاری از مشکلات برطرف می‌شود، گفت: خطاب به همه شهرداری‌ها، شهرداران و شوراهای شهر سراسر کشور می‌گویم که نقش مهمی در این حوزه دارند. سال‌ها سر موضوع درصد اعتبار بین شهرداری‌ها و نهاد کتابخانه‌ها بحث‌هایی وجود داشت و به‌جای اینکه از ظرفیت‌ها استفاده شود، سال‌ها سر موضوع درصد اعتبار بحث بود و در نهایت هم اتفاقی نمی‌افتاد و کاری انجام نمی‌شد چون پول نبود. حوزه کتاب، تنها دل می‌خواهد چراکه پول تحول ایجاد نمی‌کند، بلکه با استفاده از بستر همکاری‌های موجود می‌توان اتفاقات خوبی رقم زد.

قالیباف با اشاره به اینکه در زمان حضورم در شهرداری تهران، بیش از 600 کتابخانه در شهر تحت عنوان کتاب مترو، کتاب تاکسی، کتاب اتوبوس و سراهای محله ایجاد شد، عنوان کرد: ما نیازمندیم که حتماً رویکرد محله‌محوری داشته باشیم که در آن بحث مدرسه، مسجد، منزل، مجازی و نهادهای عمومی همچون کتابخانه‌ها باید یکدیگر را پوشش دهند و باعث شوند که یک محله در ابعاد مختلف، پیشرفت کند.

رئیس مجلس شورای اسلامی ادامه داد: ممکن است ده‌ها ساختمان بلااستفاده در محله‌ها وجود داشته باشد که خالی باشند یا استفاده کاملا غیرمنطقی و غیرضروری از آن‌ها شود که این هماهنگی‌ها با بخشنامه و قانون نیز حل نمی‌شود. ما در بودجه سال قبل تعیین کردیم تا یک درصد از سهم بودجه شرکت‌های دولتی به کتاب و فرهنگ داده شود اما نتیجه آن چه شد؟ پس صرفاً قانونگذاری مشکلی را حل نمی‌کند، اجرای قانون هم نیاز است که آن هم نیازمند همدلی، همکاری و حضور دستگاه‌های نظارتی است.

وی با بیان اینکه امروز گره‌های اصلی کشور ما در حوزه تحول در همین نقاط است، عنوان کرد: اگر قصد داریم جامعه‌ای آگاه، مستقل و خلاق باشیم باید به این موضوعات در مبانی حکمرانی خود با توجه به سنت‌های الهی و واگذاری مسائل مختلف به مردم، نگاه کنیم.

ضرورت رعایت خطوط قرمز اخلاقی و دینی در محتوای کتاب

قالیباف ادامه داد: بنده به‌عنوان خدمتگذار شما در مجلس، در تنظیم برنامه هفتم نکات مورد دغدغه شما را با همه وجود در همه مسیر تصویب احکام قانون باور داشته‌ام. اما وقتی بند الحاقی می‌آید که بار مالی برای دولت دارد و آن را رد می‌کنم به دلیل تصمیم شخصی نیست بلکه قانون اساسی آن را گفته و طبق قانون اساسی مجبوریم آن را حذف کرده و عبارت «دولت مکلف است» را به «دولت مجاز است» تغییر دهیم اما مطمئن هستیم دولت به موضوعات فرهنگی توجه دارد و اگر جایی امکان مالی وجود داشته باشد موافقت می‌کند و کار پیش می‌رود.

رئیس قوه مقننه با انتقاد از اینکه گاهی از داشته‌های خود به خوبی استفاده نمی‌کنیم، گفت: اولویت اول ما فرهنگ کتاب و کتابخوانی است اما بلافاصله بعد از آن، محتوا نیز مهم است و حتماً باید جایی در مسائل اخلاقی و دینی خط قرمزها را رعایت کنیم اما گاهی از داشته‌ها و ظرفیت‌های زیاد خود و اندیشمندان برجسته‌ای که ثمره جامعه ما در این عرصه هستند، استفاده نمی‌کنیم و فرصتی به آنها داده نمی‌شود تا نیروهای جوان را در کنار خود آموزش دهند چرا که بسیاری از اتفاقات در دوره‌های آموزشی رخ نمی‌دهد بلکه باید با شیوه استاد-شاگردی پیش رفت.

وی افزود: گاهی می‌بینیم بسیاری از افراد به دلیل نبود پول نمی‌توانند دوره آموزشی بروند اما در کنار آن می‌بینیم که 40 نفر در کنار یک فرد اندیشمند رشد می‌کنند که نیاز به هزینه ندارد و باعث تحول می‌شود تا جایی که در نتیجه آن، آثار فاخر فرهنگی و سینمایی تولید می‌شود.

قالیباف در ادامه به موضوع استفاده درست از ضرفیت‌ها اشاره کرد و افزود: به عنوان مثال باغ کتاب مجموعه‌ای با بیش از 110هزار متر مربع مساحت با سالن‌های متعدد است که بیش از 40 هزار متر مربع فضای باز دارد اما دربازدید مربوط به دو سال قبل دیده شد که به‌جای اینکه محلی برای ترویج فرهنگ باشد تبدیل به محلی برای ترویج ضد فرهنگ شده است. به همین دلیل می‌گویم که گاهی از داشته‌های خود استفاده درست نمی‌کنیم و به دنبال چیزهایی هستیم که وجود ندارد در حالی که باید اول داشته‌های خود را تقویت کنیم بعد به دنبال تأمین نداشته‌ها برویم.

رئیس مجلس شورای اسلامی در پایان سخنان خود نقش کتابداران و فعالان حوزه کتاب را در ایجاد تحول در فرهنگ کشور بی‌بدیل دانست و اظهار کرد: پس از پایان بررسی لایحه برنامه هفتم توسعه کشور، حتماً گزارش دقیقی از آن را به محضر ملت شریف ایران می‌رسانم که انشاءالله افق پنجساله قطعی و روشنی برای جامعه ترسیم شود و به دنبال آن سه قوه دست در دست یکدیگر دهند تا همه به‌عنوان خدمتگذار در مسیر تحقق احکام آن گام برداریم و به پیشرفت برسیم.

براساس این گزارش، رئیس مجلس شورای اسلامی در ادامه این مراسم با اهدای لوح از 14 نفر از فعالان حوزه کتاب و کتابخوانی سراسر کشور از جمله کتابداران و کتابخوانان در رده‌های سنی مختلف قدردانی کرد. در این مراسم حمیدرضا حاجی‌بابایی نماینده همدان، سیدعلی یزدی‌خواه و سمیه رفیعی نمایندگان تهران و کیومرث سرمدی نماینده اسدآباد، یاسر احمدوند، معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز حضور داشتند. پیش از سخنان رئیس مجلس مهدی رمضانی دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور به ایراد سخنرانی پرداخت.