از نهضت نهج‌البلاغه‌خوانی تا ارتقای آموزش حفظ قرآن در دانشگاه‌ها

به گزارش خبرنگار ایکنا، نشست مشترک شورای هماهنگی فعالیت‌های قرآن و عترت دانشگاهیان کشور و ستاد عالی اقامه نماز دانشگاهیان شامگاه سه شنبه 12 دی ماه با حضور وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها، رئیس جهاد دانشگاهی،رئیس دانشگاه آزاد اسلامی و جمع دیگری از رؤسا و مدیران فرهنگی دستگاه‌های دانشگاهی کشور به میزبانی وزارت بهداشت برگزار شد.

در ابتدای این نشست که حدود سه ساعت به طول انجامید، نظام‌نامه جامع آموزش و جذب ائمه جماعات دانشگاه‌ها مورد بحث و بررسی اعضا قرار گرفت. از جمله مباحثی که در این بخش از سوی حاضران مطرح شد و بیشترین زمان را به خود اختصاص داد، بحث انگیزه‌بخشی برای حضور ائمه جماعات در دانشگاه‌ها بود. 

بر اساس آنچه حجت‌الاسلام سعید کرمی، مدیرکل فرهنگی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در مورد این نظام‌نامه بیان کرد، نظام‌نامه فوق در 40 صفحه تدوین شده که در آن تمام شاخص‌ها و سنجه‌های ارزیابی امام جماعت بر اساس نیازسنجی‌های کارشناسی شده، تدوین شده است. همچنین اعلام شد در این زمینه تجربه‌نگاری دقیقی صورت گرفته که بعد از تصویب نهایی آیین‌نامه آن با ذکر تمام موارد ریز تقدیم اعضا خواهد شد. 

گزارش تصویری نشست شورای هماهنگی فعالیت‌های قرآن و عترت دانشگاهیان

همچنین در این جلسه مطرح شد که برخی دانشگاه‌ها از جمله وزارت بهداشت به لحاظ ارتباطات ویژه‌ای که مراکز درمانی با مخاطب برقرار می‌کنند، فرهنگسراهایی ترتیب داده شده است که امام جماعت چندین ساعت در آنجا مستقر می‌شود.

بر اساس این گزارش در ادامه مباحثی از سوی اعضا مطرح شده که از جمله مهم‌ترین موضوعات مطرح شده می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

• تأکید بر اهمیت ارتباط، شناخت و مهارت ارتباط موثر ائمه جماعت با محیط 
• توجه به میزان حضور ائمه جماعات و همکاری بیشتر آنها با دانشگاه‌
• فراهم کردن مسیر بهره‌مندی بیشتر دانشگاهها از ائمه جماعت 
• توجه ویژه ائمه جماعت به حوزه اساتید دانشگاهها 
• 2800 امام جماعت و 3500 نماز جماعت در دانشگاه‌ها دایر است
• انگیزه‌ها و مشوق‌های لازم برای آموزش و ارتقای ائمه جماعت در نظر گرفته شود 
• افرادی که برای ائمه جماعت می‌آیند شاغل نیستند، بلکه مبلغ هستند و لذا راهی برای نام تشویقی آنها در نظر گرفت
• شیوه ماندن امام جماعت برای چندین سال در یک محیط بهتر از جابجایی‌های زودهنگام است
• به جای نظام‌نامه جامع آموزش نام سامانه آموزش و ارتقای مشاوران مذهبی انتخاب کنیم
• ائمه جماعات مشاوران مذهبی هستند و ما از این مشاوران مذهبی بخواهیم که نماز جماعت هم برپا کنند
• امام جماعت بودن شغل نیست، بلکه یک وظیفه تبلیغی است
• وزارت بهداشت بر اساس مطالعاتی که در این نظام‌نامه داشته و ارتباطی که با ستاد اقامه نماز دانشگاهیان گرفته با تمام جزئیات اعلام شده در این نظام‌نامه موافق است

بر اساس گزارش ایکنا در انتهای بحث در مورد این موضوع مقرر شد موارد مطرح شده در این نظام‌نامه لحاظ شود و پس از اصلاح و تأیید اعضا اجرایی شود. 

در ادامه به یکی دیگر از دستورها که امکان‌سنجی برگزاری جشنواره نهج‌البلاغه بود، پرداخته شد. در این بخش ابتدا حجت‌الاسلام مهدی فاطمی‌پور، معاون فرهنگی و سیاسی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری به بیان نکاتی پرداخت و گفت: سال گذشته به همت دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان و حمایت معاون فرهنگی وزارت بهداشت و وزارت علوم اتفاق خوبی رخ داد و جشنواره صحیفه سجادیه برای دانشگاهیان طراحی شد. در این جشنواره بیش از 200 بروشور، چندین کتاب و چندین ساعت درس مجازی تولید شد و بیش از 14 هزار نفر در بخش‌های مختلف شرکت کردند.

وی افزود: بسیاری از موضوعات به صحیفه سجادیه گره خورد و اتفاق مثبتی بود، بعد از برگزاری جشنواره در سال گذشته به این جمع‌بندی رسیدیم که جشنواره صحیفه سجادیه را به صورت دوسالانه برگزار کنیم به این صورت که یک سال جشنواره نهج‌البلاغه و سال بعد جشنواره صحیفه سجادیه برگزار شود. قصد ما از طراحی این نهضت این است که تمام مجموعه آموزش عالی به صورت هماهنگ و یکپارچه به این موضوع بپردازد.

فاطمی‌پور تصریح کرد: برای برگزاری این جشنواره نیاز است که وزارت بهداشت و وزارت علوم حمایت لازم را به عمل بیاورند تا برای برگزاری مطلوب جشنواره اقدام شود.  

همچنین محمدمهدی تهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی نیز در مورد فعالیت‌های این دانشگاه در حوزه نهج‎البلاغه گفت: ما در اصفهان یک مرکز تحقیقات نهج‌البلاغه تاسیس کردیم و امسال نیز سومین کنگره بین‌المللی نهج‌البلاغه را با عنوان نهج‌البلاغه و زیست عفیفانه برگزار می‌کنیم.

وی افزود: در موضوع صحیفه سجادیه نیز در جشنواره امامت و مهدویت برنامه داریم، اینها همه با همکاری نهادهای استانی است. جشنواره امامت و مهدویت 30 عنوان برنامه دارد. 

تهرانچی گفت: جشنواره امامت و مهدویت 42 جشنواره دارد که از 13 رجب شروع می‌شود و تا نیمه شعبان ادامه دارد. با توجه به اینکه در این ایام مناسبت‌های مختلف را داریم، هر جشنواره را در یک واحد اما به صورت ملی برگزار می‌کنیم. به عنوان مثال امسال و در سومین سال در آذربایجان شرقی و در روز 13 رجب جشنواره شعر همای رحمت به زبان ترکی با ترکیه و آذربایجان به صورت مشترک برگزار می‌شود. همچنین پیش‌نشست جشنواره نهج‌البلاغه در روز 13 رجب در استان اصفهان برگزار خواهد شد. جشنواره شعر در بوشهر، جشنواره شعر مولود کعبه در واحد تهران شرق، جشنواره پادکست در واحد علوم تحقیقات و ... از دیگر جشنواره‌های ما با موضوع نهج‌البلاغه است.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به اینکه مجموعه‌ها باید با هم هماهنگ‌تر عمل کنند، گفت: پیشنهاد من این است که جشنواره امامت و مهدویت دانشگاه آزاد که با استقبال بسیار خوبی همراه بوده است نیز مورد توجه قرار گیرد. بهتر است به جای ارائه طرح جدید این جشنواره را جدی بگیریم. پشتیبانی‌ها و فراخوان‌‌های مربوط به این جشنواره در طول سال صورت می‌گیرد و از رجب تا شعبان هم اجرا می‌شود.

در ادامه حسن مسلمی‌نائینی، رئیس جهاد دانشگاهی نیز در سخنان کوتاهی با اشاره به اینکه جهاد دانشگاهی در اقصی نقاط کشور شعب و مراکز مختلف دانشگاهی دارد، گفت: جشنواره ملی مهدویت در جهاددانشگاهی واحد استان قم طی دو سال گذشته برگزار و با استقبال بسیار خوب جامعه دانشگاهی مواجه شده است. این امر باعث شد که در سال جدید در حال برنامه ریزی برای برگزاری این جشنواره با گستره بین المللی هستیم.

وی افزود: در شعب دانشگاهی جهاددانشگاهی حدود 40 هزار نفر دانشجو داریم و با توجه به‌عضویت جهاددانشگاهی در شورای هماهنگی، آمادگی خود را برای هم افزایی و تعامل بیشتر و موثرتر با دبیرخانه جشنواره های قرآن، نهج البلاغه، صحیفه سجادیه و.. را داریم. 

مسلمی نائینی ادامه داد: با توجه به ظرفیت بسیار خوب موجود در جهاددانشگاهی آماده هستیم که کارهای  مطالعاتی مربوط به اثربخشی این جشنواره ها را در سطح دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی انجام دهیم. 

همچنین حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمد طاهری، مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه علوم پزشکی قم و پیشنهاددهنده این طرح به ارائه گزارشی از طرح خود پرداخت و گفت: ما نسبت به نهج‌البلاغه کوتاهی کرده‌ایم و اگر این سرمایه عظیمی که در اختیار داریم در خانه‌های ما، در مدارس و دانشگاه‌های ما وارد شود، یک غنای خوبی به فرزندان و دانشجویان ما می‌دهد و قطعاً به واسطه آن خیر و برکت بر ما نازل خواهد شد.

وی افزود: در جلسه گذشته کمیته سند اسلامی شدن دانشگاه‌ها، دوستان پیشنهاد دادند این طرح فقط محدود به جشنواره نباشد و آن را تبدیل به ستاد کنیم در ادامه به نظر رسید آن را تبدیل به نهضت کنیم، یعنی یک نهضت نهج‌البلاغه‌خوانی داشته باشیم که چهار فصل داشته باشد و یک فصل آن جشنواره و فصل‌های دیگر هم تولید و نشر محتوای کاربردی، برنامه‌های آموزشی و ایده‌پردازی باشد. 

طاهری بیان کرد: در جشنواره اهدافی را در نظر گرفته‌ایم که از جمله آن ترویج خوانش و مطالعه نهج‌البلاغه به منظور فراگیری نظام فکری و عقلانیت معنوی در جامعه اسلامی و تولید محتواهای کارآمد و اثربخش ناظر به نیازهای امروز جامعه دانشگاهی و ... است.   

وی افزود: مخاطبان جشنواره دانشجویان، دانشجویان بین‌الملل، اساتید، کارکنان و خانواده‌های اساتید و کارکنان خواهد بود و در بخش‌های ادبی، معارفی، هنری، پژوهشی و رسانه برگزار خواهد شد، برای هر کدام از این بخش‌ها هم جدولی در نظر گرفته و موضوعات نیز مشخص شده است. این جشنواره چهار محور دارد که هر محور چندین زیرمجموعه خواهد داشت. زمان آن را از ماه رجب تا ماه رجب سال بعد در نظر گرفته‌ایم. 

بر اساس گزارش ایکنا در ادامه این جلسه عبدالحسین کلانتری، معاون فرهنگی ـ اجتماعی وزیر علوم نیز در سخنان کوتاهی با اشاره به برگزاری جشنواره قرآن و عترت در مجموعه آموزش عالی گفت: این جشنواره نمونه موفقی است و تمام مجموعه‌ها همکاری لازم را دارند، در این جشنواره هر سال تقسیم کار به خوبی انجام می‌شود و تا انتها پیش می‌رود. امسال هم این جشنواره در مرحله سراسری به میزبانی دانشگاه لرستان برگزار شد که بسیار درخشان بود. 

وی افزود: هر چقدر بتوانیم این هماهنگی‌ها را در رویدادهای دینی بیشتر کنیم، طبیعتاً موفقیت‌آمیزتر خواهد بود، این به معنای حذف برنامه‌های دانشگاه‌ها که به صورت موردی انجام می‌شود، نیست، بلکه تمرکز روی یک برنامه بزرگ است، این تمرکز به خصوص در شرایطی که به تصویرسازی مناسبی از دانشگاه نیاز داریم بیشتر نمود پیدا می‌کند. 

کلانتری تصریح کرد: باید مشخص شود که طرحی که ارائه شده است در قالب یک همایش خواهد بود یا قرار است یک جشنواره را برگزار کنیم، تنوعی که جشنواره قرآن ما دارد، بیشتر و جذاب‌تر است و قالب‌های هنری و نوآورانه خوبی دارد. 

در پایان بررسی این مصوبه مقرر شد نهضت نهج‌البلاغه که یک بخش آن جشنواره است، با حمایت دستگاه‌های دانشگاهی برپا شود. 

بر اساس گزارش ایکنا در ادامه این جلسه به سومین دستور که ارائه گزارشی از طرح ملی حفظ قرآن کریم دانشگاهیان بود، پرداخته شد. در این بخش ابتدا حجت‌الاسلام والمسلمین سعید کرمی، مدیرکل فرهنگی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری به بیان نکاتی در مورد این طرح پرداخت و گفت: اگر حمایت‌های وزارت علوم و وزارت بهداشت نبود، این طرح به نتیجه نمی‌رسید. ما در این طرح به نقطه‌ای رسیده‌ایم که آزمون و خطای خود را پس داده و نشان داده که قابلیت ارتقا دارد.

وی با اشاره به اینکه این طرح جزء منویات مقام معظم رهبری است، گفت: مقام معظم رهبری در زمینه حفظ قرآن کریم مطالبه 10 میلیونی دارد و این موضوع در سیستم آموزش عالی قابل تحقق است.  

در ادامه این جلسه حجت‌الاسلام والمسلمین علیرضا شاه‌فضل، مشاور طرح ملی حفظ قرآن کریم دانشگاهیان به ارائه گزارشی از این طرح پرداخت و گفت: این طرح به همت نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها اجرا شد و پروژه‌ای نیست که در بازه زمانی کوتاهی اجرا شود، این یک طرح مستمر است، چرا که حفظ قرآن یک کار طولانی مدت و دارای آثار بسیار زیاد است.

وی افزود: هر نفری که می‌خواهد یک جزء قرآن را حفظ کند و به ما تحویل دهد، باید حداقل 100 ساعت قرآن بخواند تا بتواند در حافظه خود نگه دارد، وارد جزء دوم که می‌شود این زمان سه برابر می‌شود. بنابر این یک حافظ قرآن وقت زیادی مشغول قرآن خواندن است و این آثار فردی و اجتماعی خیلی زیادی خواهد داشت. 

شاه‌فضل تصریح کرد: ما بعد از اینکه یک بار تبلیغات این طرح را انجام دادیم، شاهد استقبال بسیار خوبی از سوی دانشجویان بودیم، بعد از آن بود که متوجه شدیم، نمی‌توانیم هزینه‌ها را پرداخت کنیم. بنابر این درخواست من این است که هر وقت و به هر میزان توانستیم افراد را برای حفظ قرآن جذب کنیم، پشتیبانی از آن به عمل بیاید.  

مشاور طرح ملی حفظ قرآن دانشگاهیان به ارائه آماری از اجرای این طرح پرداخت و تصریح کرد: تعداد افرادی که در سایت ثبت نام کرده‌اند 8500 نفر بوده که 3000 نفر در کلاس‌ها شرکت کرده‌اند. الان 900 نفر ماندگار هستند. 120 نفر استاد در طول یک سال برای این طرح دعوت شده است و از این تعداد 30 نفر ریزش داشته‌ایم. در این طرح تعداد 120 کلاس دایر داریم و میزان محفوظات قرآن‌آموزان هم تعداد اجزا 2850 نفر جزء بوده است. همچنین 350 نفر یک جزء و کمتر، 200 نفر دو جزء، 35 نفر بین 20 تا 30 جزء و ... در این طرح حافظ قرآن شده‌اند.

در بخش دیگری از این نشست محمدجواد باقری‌بیلندی، رئیس مرکز قرآن و عترت وزارت بهداشت نیز در سخنان کوتاهی گفت: بزرگ‌ترین رویداد قرآنی در مجموعه دانشگاه‌های کشور در مجموعه وزارت بهداشت اتفاق می‌افتد. امسال هم فرایند جشنواره بیست و هشتم را در برنامه داریم. سال قبل پالایشی به عمل آوردیم و متوجه شدیم در مجموعه وزارت بهداشت بالغ بر سه هزار حافظ قرآن داریم. 

وی افزود: این حافظان بیشتر در رشته‌های خاص همچون دندانپزشکی و پزشکی و ... هستند، لذا این را به عنوان یک مأموریت ویژه قرآنی در دانشگاه‎های علوم پزشکی قرار دادیم و حتی اولین کارگروه حفظ را به صورت متمرکز در وزارت بهداشت شکل دادیم. در مجموعه وزارت بهداشت نیز به هر اندازه که بحث حافظان قرآن در هر تعدادی جلو برود ما آمادگی حمایت داریم. 

بر اساس گزارش ایکنا آخرین دستور این جلسه بررسی پیشنهاد برگزاری جشنواره مهدویت دانشجویی بود که از سوی دانشگاه لرستان و ریاست این دانشگاه مطرح شد.

در این بخش ابتدا نظری، رئیس دانشگاه لرستان به ارائه طرح پشنهادی خود پرداخت و گفت: این جشنواره مانند جشنواره قرآنی که مرحله سراسری وزارت علوم در ماه‌های گذشته به میزبانی استان لرستان برگزار شده، خواهد بود. اهداف و ارکان این جشنواره نیز مشخص است.

وی با اشاره به اینکه اعتقاد ما بر این است که مهدویت با تأکید بر ساخت دانشجوی منتظر راه‌اندازی ‌شود، گفت: سیاست‌ها و رویکردهای جشنواره مهدویت کاملاً مشخص است. با توجه به اینکه گرایش‌های انحرافی نسبت به این مسئله وجود دارد، راه‌اندازی این جشنواره ضرورت پیدا کرده است. این جشنواره در بخش‌های معارفی، هنری، ادبی و فناوری طراحی شده و حتی منابع این بخش‌ها نیز مشخص شده است. 

در ادامه محمدمهدی تهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به اینکه دانشگاه آزاد سه سال است که چنین طرحی را اجرا می‌کند، گفت: لازم است در موضوعاتی از این دست هم‌گراتر فعالیت داشته باشیم. 

بر اساس این گزارش در پایان بررسی این دستور مقرر شد، پیشنهاد مطرح شده از سوی دانشگاه لرستان و پیشنهاد زیسته دانشگاه آزاد در مورد جشنواره مهدویت در کمیته‌ای ارائه شود تا در مورد آن تصمیم‌گیری شود.

پایان‌بخش این مراسم رونمایی از پوستر نهضت ملی آموزش قرآن کریم بود. این نهضت به آموزش روخوانی قرآن کریم و صحت قرائت نماز اختصاص دارد و ویژه اساتید، دانشجویان و کارکنان دانشگاه‌های سراسر کشور و خانواده‌های آنها طراحی شده است. این طرح در ادامه طرح ملی حفظ است که با همکاری آستان قدس رضوی راه‌اندازی شده است. 

تیمور کاکایی