فهم سوره فاتحه‌الکتاب متضمن فهم تمام معانی قرآن خواهد بود
گروه فعالیت‌های قرآنی: آيت‌الله شفيعی با اشاره به رواياتی در باب اهميت سوره فاتحه‌الكتاب(حمد) از پيامبراكرم(ص) و ائمه(ع) اظهار كرد: فهم سوره فاتحه‌الکتاب متضمن فهم تمام معانی قرآن خواهد بود؛ چراكه تمام مقاصد و معانی قرآن در سوره حمد گنجانیده شده است.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از خوزستان، آیت‌الله سيدعلی شفیعی در دومين جلسه تفسير قرآن كه شامگاه گذشته 20 تيرماه برگزار شد، در ادامه تفسیر سوره فاتحه‌الکتاب به بیان روایاتی در بیان عظمت سوره حمد پرداخت و گفت: درباره این سوره 114 روایت از پیامبر(ص) و ائمه(ع) وارد شده است که این موضوع دلیل بر اهمیت این سوره است. اين سوره را از آن جهت ام‌الكتاب ناميده‌اند كه همه معارف قرآن در آن گنجانیده شده است.
وی با بيان اينكه فهم سوره فاتحه‌الکتاب متضمن تمام معانی قرآن خواهد بود، افزود: از اینجا اهمیت نماز شروع می‌شود که خداوند متعال برای هر نماز دو بار قرائت این سوره را واجب کرده است. پیامبر خدا(ص) می‌فرماید: «هر مسلمانی که یکبار سوره فاتحه‌الکتاب را بخواند مانند آن است که دوسوم قرآن را خوانده باشد و خداوند برای قرائت کننده این سوره چنان ثواب قرار داده است كه گویا به همه زنان و مردان مؤمن صدقه داده باشد.»
آيت‌الله شفيعی ادامه داد: روایت دیگری از امام صادق(ع) نقل شده است که می‌فرماید:«شیطان 4 بار ناله کرده است؛ يك‌بار زمانی که مورد لعنت خدا قرار گرفت، (زمانی که فهمید برای همیشه از رحمت خدا دور شده است)، دوم روزی که از بهشت رانده شد، سوم روزی که پیامبر خدا(ص) به رسالت مبعوث شد، آنجا نیز شیطان ناله و ضجه کرد و بار چهارم روزی که خداوند سوره فاتحه‌الکتاب را نازل کرد.
اين عالم دينی به بيان روایت دیگری در اهميت اين سوره پرداخت و گفت: روايتی ديگر می‌فرماید: «اگر سوره حمد را بر مرده‌ای بخوانید و مرده زنده شود، تعجب نکنید. این موضوع جدای از اینکه در روایات آمده است، تجربه نیز شده است. آیت الله حسن‌زاده آملی در برخی نوشته‌‌های خود این موضوع را ذکر کرده است.»
وی پيرامون معانی اين سوره خاطرنشان كرد: فخر رازی که از مفسران بزرگ قرآن است و صاحب تفسیر 32 جلدی مفاتیح‌الغيب است، می‌گوید: خلاصه و مقصود قرآن 4 چیز است؛ یکی الهیات، یکی معادیات(آنچه مربوط به معاد است)، یکی نبوت(آنچه مربوط به پیامبری است) و یکی قدريات(قضا و قدر الهی). ایشان می‌گوید: آیه اول و دوم سوره حمد(الحمدلله رب العالمين، الرحمن الرحيم) ، مربوط به الهیات است و مسأله معادیات در آیه (مالک یوم‌الدین) بيان شده است و مسأله نبوت و قدریات و قضا و قدر الهی از آیه (إیاک نعبد و إياك نستعين) شروع می‌شود و تا (ولا الضالین) ادامه می‌يابد. لذا تمام مقاصد چهارگانه قرآن در سوره حمد گنجانیده شده است.
مؤلف كتاب بيان و تبيان در علوم قرآن ادامه داد: یکی از نام‌های سوره حمد «سبع‌المثانی» است؛ چون اجماع مسلمانان بر این است که این سوره 7 آیه است و همچنين این سوره دو بار در نماز خوانده می‌شود و تنها همین سوره است که دو بار نازل شده است.
آيت‌الله شفيعی در ادامه درباره معنی تقسيم سوره‌های قرآن به مکی و مدنی گفت: مقصود از تقسیم سوره‌های قرآن به مکی و مدنی این است که هر قسمتی از قرآن که قبل از هجرت پیامبر(ص) به مدینه نازل شده باشد، مکی است و سوره‌های مدنی نیز از زمان هجرت پیامبر(ص) به بعد نازل شده‌اند ولو اینکه در مدینه نازل نشده باشند؛ همه سوره‌ها یا مکیه هستند یا مدنیه بجز سوره حمد. اولین سوره قرآن فاتحه‌الکتاب است ولی در ترتیب نزول سوره پنجم است.
وی خاطرنشان كرد: در روایات داریم «لاصلاة الا بفاتحة الکتاب» و با ملاحظه اینکه پیامبر(ص) پس از نبوت مأمور به نماز شده بود، بنابراين سوره حمد، از سوره‌هایی است که هم مکیه است و هم از سوره‌های قدیمی نازل شده بر پیامبر(ص) است. ابن عباس نیز در روایتی گفته است که من سوره حمد را نزد پیامبر(ص) در مکه نوشتم. اینها نکاتی است که در مقدمه تفسیر سوره حمد لازم است گفته شوند.
يادآور می‌شود؛ سومين دوره تفسير قرآن كريم آيت‌الله شفيعی از 19 تيرماه در مسجد آيت‌الله شفيعی آغاز شد.
