چرا دیه و ارث زن و مرد متفاوت است

به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین علی نصیری، استاد حوزه و دانشگاه، در مطلبی صوتی در فضای مجازی با بیان اینکه از سؤالات فراوان و مهمی که پرسیده می‌شود این است که چرا دیه و ارث زن نصف مرد است و آیا این مسئله تکویناً باعث تبعیض نیست؟ تأکید کرد: برخی خانه‌ها بر روی دیوارهایی استوار هستند که اگر آن دیوارها نباشند، ساختمان فرو می‌ریزد، ولی برخی دیوارها (دیوار حائل) طوری هستند که سقف بر آن سوار نیست و اگر فرو بریزد ساختمان خراب نخواهد شد.

اگر ما سهم‌بندی میان دیوار حائل و حامل داشته باشیم، دیوار حامل اگر ده درصد، 50 و صد درصد خراب شد باید ترمیم شود، ولی اگر همه دیوار حامل هم فرو بریزد و آن را ترمیم نکنیم باز باعث خسارت نخواهد شد. در نظام تکوین چنین دیده شد که سقف معیشت زندگی بر دیوار حاملِ مرد باشد؛ خدا مقرر فرموده است که نظام اقتصادی خانواده بر دوش مرد باشد و این اراده تکوینی الهی است، لذا جسم مرد را قوی‌تر و چهارشانه‌تر و زن را لطیف قرار داده است، به همین دلیل فرموده که «الرِّجَالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّسَاءِ بِمَا فَضَّلَ اللَّهُ بَعْضَهُمْ عَلَى بَعْضٍ وَبِمَا أَنْفَقُوا مِنْ أَمْوَالِهِمْ...»(نساء/34).

توان مرد است که به دل معادن می‌رود و تلاش می‌کند؛ لذا زن نقش دیوار حائلی دارد و از او نقشی در تمشیت اقتصاد خانواده خواسته نشده و اگر زنی میلیاردها تومان ثروت هم داشته باشد، شرع از او نخواسته هزینه کند؛ بر اساس این نگاه، وقتی مرد بمیرد، یعنی دیوار حامل صد درصد فروریخته و باید کاملاً ترمیم شود و اگر 50 درصد آسیب دیده باید 50 درصد ترمیم و اگر 20 درصد آسیب ببیند باز به همین اندازه باید ترمیم شود.

طبق این مبنا قاعدتاً باید هیچ ارث و دیه به زن تعلق نگیرد، مع ذلک خداوند 50 درصد را برای زن درنظر گرفته است؛ بنابراین باید از این منظر به مسئله نگاه کنیم؛ مثلاً اگر تصادفی شود و پیامبری بر اساس آن و یا پیرمرد بی‌سوادی در منطقه دوردست کشته شود آیا دیه آنها فرقی دارد؟ خیر؛ وقتی ابن ملجم امیرمؤمنان(ع) را کشت، حضرت فرمود که به یک ضربه بسنده شود، در حالی که شخصیت امام علی(ع) کجا و مابقی افراد کجا؟ ولی در تکوین الهی در ارث و دیه، شخصیت لحاظ نشده بلکه نگاه بر نقش مرد و زن بوده است.