ترجمه و تفسیر شاخص ملی تألیف شود / جبران کم‌کاری حوزه از سوی «نصر»
استاد سطح خارج حوزه با اشاره به کم‌کاری حوزه در زمینه ترجمه و تفسیر شاخص برای حضور در عرصه بین‌المللی، گفت: ما باید این جریان انفعالی را تدارک کنیم؛ یک ترجمه و دو تفسیر شاخص ملی نیاز داریم، یکی تفسیری که جنبه تقریبی داشته باشد و دیگری تفسیری که آراء شیعه در آن پررنگ باشد.
به گزارش ایکنا؛ دومین نشست علمی «نقد کتاب تفسیر معاصرانه قرآن کریم» 10 خردادماه از سوی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم با همکاری مجتمع آموزش عالی قرآن و حدیث جامعة‌المصطفی با حضور حجج اسلام و المسلمین رحمان عشریه، علی نصیری، محمدحسن زمانی و سیدعبدالرسول حسینی‌زاده برگزار شد.
حجت‌الاسلام والمسلمین علی نصیری، استاد سطح خارج حوزه علمیه در این نشست، گفت: وقتی یک ناشر بسیار معتبر از یک چهره بسیار معتبر در بعد جهانی مانند سیدحسین نصر، مؤلف کتاب تفسیر معاصرانه قرآن می‌خواهد کتابی را در حوزه قرآن کریم و تفسیر بنویسد و این کتاب مورد اقبال محافل علمی قرار می‌گیرد و به چند زبان ترجمه شده و می‌شود، باید از این کار دفاع شود و قضاوت منصفانه در مورد آن داشته باشیم و تمجید کنیم.
وی افزود: موجی در کشور در مورد این کتاب ایجاد شده که عملاً کتاب را به همه معرفی می‌کند؛ این حکایت از این دارد که دنیای امروز و معاصر، دنیای قرون وسطی نیست که بیایند و هزاران نسبت ناروا به پیامبر و اسلام بدهند و همه سکوت کنند؛ وقتی مینو صمیمی، کتاب ««محمد در اروپا» و یا وقتی ماری شیمل کتاب «محمد رسول الله» را می‌نویسد، چقدر جالب و خواندنی است؛ اینها حکایت از تشنگی موجود در ورای مرزها ما برای مباحث اسلامی و قرآنی دارد.
استاد سطح خارج حوزه بیان کرد: کلیسا چند وقت قبل اسلام را به عنوان دینی آسمانی مطرح کرد، بنابراین امروز خیلی در غرب پذیرفته نیست که قرآن کتاب برساخته انسان و زمینی معرفی شود، کما اینکه برخی به اصطلاح روشنفکران آن را چنین معرفی می‌کنند.
نصیری با بیان اینکه حوزه عمدتاً در مسائل دینی و قرآن‌شناسی برخورد منفعلانه دارد، تأکید کرد: ما شوق و علاقه و گرایش به چنین آثاری را در دنیا نمی‌بینیم و دیگران وارد میدان شده جای ما را پر می‌کنند و بعد ما وارد شده و از آن ایراد می‌گیریم؛ ما در مطالعات قرآنی، تاریخ قرآن را جدا نداشتیم و اولین بار «نولدکه» آن را نوشت یا تاریخ مذاهب تفسیری را گلدزیهر و اولین دایرة‌المعارف قرآن را در هلند تنظیم کردند.
رئیس مؤسسه معارف وحی و خرد گفت: ما باید این جریان انفعالی را تدارک کنیم؛ ما یک ترجمه و دو تفسیر شاخص ملی نیاز داریم، یکی تفسیری که جنبه تقریبی داشته باشد و دیگری تفسیری که آراء شیعه در آن پررنگ باشد؛ نصر از همکاری چند فرد تازه مسلمان شده کمک گرفته، بنابراین نباید خیلی از این افراد توقع داشته باشیم که بخواهند معارف ناب شیعه را در چنین کتابی ذکر کنند، ولی نفس اقدام به تألیف چنین اثری خیلی ارزشمند است و این وظیفه ما بوده که کم‌کاری کرده‌ایم.
استاد حوزه علمیه اضافه کرد: مراکز پژوهشی ما در حوزه سر در لاک خود دارند و نیازهای منطقه‌ای و ملی و جهانی را درست شناسایی نکرده‌ایم، به همین دلیل باید از نصر در تالیف این اثر دفاع کرد؛ شجاع‌الدین شفا که تئوریسین شاه در قبل از انقلاب بود و پیشنهاد جشن‌های 2500 ساله را او داد؛ در غرب، کتاب از «کلینی تا خمینی» و «تولد دیگر» را برای ضربه به انقلاب و اسلام نوشت و بعد هم همه ادیان را تخریب کرد، ولی نصر که در دربار پهلوی و دم‌خور با آنها بوده و سال‌ها در کشورهای غربی زندگی کرده، اما همچنان پایبند به باورهای دینی و اعتقادی و ارزش‌ها است. از این جهت باید دست او را ببوسیم، زیرا کاری را که ما باید میکردیم او کرده است، البته نقص هم دارد که باید آن را اصلاح کنیم.
مزایا و معایب تفسیر معاصرانه
همچنین حجت‌الاسلام سیدعبدالرسول حسینی‌زاده، دانشیار دانشگاه علوم و معارف قرآن گفت: از امام صادق(ع) سؤال شد که چرا هرقدر قرآن تلاوت و در آن تدبر شود، تازگی آن بیشتر می‌شود؛ امام فرمودند: به خاطر اینکه خداوند آن را برای یک زمان خاص و برای یک قوم و مردمان خاصی در یک دوره قرار نداده است و برای همه زمان‌هاست؛ پس قرآن در همه زمان‌ها جدید و تا قیامت در نزد هر قومی تر و تازه است.
حسینی‌زاده با بیان اینکه ترجمه روانی از این کتاب ارائه شده است، اضافه کرد: انصاف نیست که ما در مورد تفسیر نصر نقاط قوت را بیان نکنیم؛ مقدمه 60 صفحه‌ای را خواندم که عالمانه نوشته شد و نظرات بسیار ارزشمندی در برخی مباحث علوم قرآنی از جمله وحیانی و قدسی بودن قرآن بیان کرده است.
وی اضافه کرد: نصر با صراحت بیان کرده که قرآن در طول 23 سال بر پیامبر نازل شده است؛ دفاع وی از جامعیت و جاودانگی قرآن هم از مزایای آن است؛ وی گفته هیچ کتاب مقدسی را نمی‌شناسید که از طبیعت و مباحث فرد و اجتماع و تعالیم اقتصادی و اجتماعی و سیاسی به این میزان سخن گفته باشد؛ قرآن کتابی است که به همه جنبه‌های زندگی بشر توجه کرده است؛ زبان قرآن حسی و عقلانی است که به سؤالات حکیمان و عموم مردم پاسخ می‌دهد؛ قرآن دارای ظاهر و باطن و باطن‌های عدیده است که این موارد در روایات شیعه بیان شده است؛ دیدگاه زیبایی در مورد مصونیت و تحدی‌ناپذیری قرآن بیان کرده است.
حسینی‌زاده اظهار کرد: او گفته در تألیف این اثر نمی‌خواستم حد و مرز جغرافیایی و مذهبی داشته باشم، بلکه می‌خواستم جهانشمول و بیانگر دیدگاه‌های سنت‌گرایانه اسلامی باشد؛ ایشان گفته است کتاب من باید به زبان معاصرانه و عصری باش، ولی ایراداتی در این بخشها به وی وارد است.
استاد دانشگاه علوم و معارف قرآن بیان کرد: آیت‌الله معرفت فرموده است دو تلقی ممکن است در مورد تفسیر عصری وجود داشته باشد، یکی شیوه ادای مطالب و متناسب با زبان و ادبیات روز، لذا از این جهت تفسیر نصر، عصری است؛ تلقی دوم این است که چهره نو از بیان قرآن عرضه شود که به این معنا تفسیر نصر به صورت کلی معاصری و عصری نیست.
حسینی‌زاده اظهار کرد: وی 40 تفسیر شیعه و تسنن را برگزیده و مطالبی از آنها را در ادبیات و قالب جدیدی عرضه کرده که ارزشمند است، ولی تفسیر عصری به تمام معنا نیست. در این تفسیر مباحث فردی بیشتر از اجتماعی است، گرچه نباید از انصاف بیرون برویم، وی در مقدمه گفته است که چون این تفسیر یک جلد است، طبیعتا نمی‌تواند جامع همه مطالب باشد.
وی اضافه کرد: وی گفته نمی‌خواسته حد و مرز جغرافیایی و مذهبی داشته باشد، ولی گاهی از آن بیرون رفته است، مثلا روایات شیعه و اهل بیت در این قرآن‌شناخت کمرنگ است؛ گرچه روایت ثقلین را در مقدمه آورده است؛ در ذیل آیه مباهله و آیه 207 بقره «وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَشْرِي نَفْسَهُ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِ اللَّهِ وَاللَّهُ رَءُوفٌ بِالْعِبَادِ» رویکرد شیعی ندارد، در حالی که روایات زیادی ذیل آیه مباهله داریم که در وصف اهل بیت است، ولی وی آن را به صورت کمرنگ بیان کرده است.
حسینی‌زاده تصریح کرد: ایشان فرموده است با توجه به کاری که می‌خواستم انجام دهم، قصد ورود به تفاسیر مدرنیستی و بنیادگرایی مانند طنطاوی و سیداحمد خان نداشتم؛ وی از شش تفسیر شیعه و 34 تفسیر اهل تسنن استفاده کرده، ولی از تفاسیر المنار، المراغی، المنیر بهره نبرده است.
انتهای پیام
