فعالیت‌های قرآنی را از مساجد و حسینیه‌ها آغاز کنیم

به اعتقاد برخی از مدیران مجموعه‌های قرآنی گرچه یکی از مسائل مؤسسات مردمی قرآنی، نداشتن فضا و امکانات کافی است، اما می‌توان برای آغاز فعالیت در حوزه قرآن به امکانات اندک به‌طور موقت قانع بود و از فضای مساجد و حسینیه‌ها استفاده کرد. مدیران مؤسسات قرآنی خود را ملزم به شناسایی افراد جوان و نوجوان مستعد و علاقه‌مند در کف جامعه کنند.

شناسایی نیازهای قرآنی و معرفتی هر منطقه، استفاده از جوانان و نوجوانان مستعد قرآنی در برنامه‌های رادیویی و انتقال حس ارزشمندی به نسل جدید از دیگر راهکارهایی است که علیرضا اسفنده، مدیر دارالقرآن خاتم‌الانبیا دزفول در جذب مخاطب حائز اهمیت دانست. متن کامل گفت‌وگوی ایکنای خوزستان، با این مدرس پیشکسوت قرآنی را در ادامه می‌خوانید:

ایکنا ـ در جذب مخاطب نسل جدید چه چالش‌هایی پیش روی شما قرار دارد؟

در ابتدا باید گفت استقبال مردم دزفول از حوزه فعالیت‌های قرآنی بسیار خوب است و خانواده‌ها شخصاً پیگیر این هستند که فرزندانشان در حوزه فعالیت‌های مذهبی و قرآنی ورود کند.

اولین ضربه مهلکی که بر پیکره مؤسسات قرآنی وارد شد و جذب مخاطب قرآنی را بسیار کاهش داد، شیوع بیماری کرونا بود که در حال حاضر نیز اثرات منفی آن محسوس است. در پی این شیوع این بیماری، فعالیت مؤسسات به صورت اجباری در بستر فضای مجازی آغاز شد، اما این امر انتظارات مورد نظر ما را از لحاظ آموزش قوی و جذب جوانان و نوجوانان برآورده نکرد، زیرا در کلاس‌های مجازی قرآن، ارتباط مؤثر و مورد نیاز جهت جذب نسل جدید به وجود نیامد.

ارتباط مؤثر شاگرد با استاد قرآن به‌طور چشمگیری می‌تواند باعث جذب و استقرار قرآن‌آموز در حوزه فعالیت‌های قرآنی و مذهبی شود.

چالش دیگری که پیش روی ما قرار دارد وجود افرادی در جامعه است که با نیت‌های مغرضانه و به صورت عامدانه شبهاتی به دین و مسائل اعتقادی مردم وارد می‌کنند، اما وجود این افراد باعث نمی‌شود که دچار انفعال شویم و در مسیری که به آن اعتقاد راسخ داریم با قدرت پیشروی نکنیم.

از دیگر مشکلاتی که باعث شده فعالیت مؤسسات قرآنی لطمه بخورد و تضعیف شود، مسئله در اختیار نداشتن فضای کافی و مکان مناسب برای فعالیت، نداشتن امکانات کافی، کمبود نیروی انسانی ماهر در حوزه قرآن، تخصیص نیافتن اعتبارات مالی به مؤسسات و در نتیجه ضعف مالی مؤسسات است. هنگامی که مؤسسات با وجود تمامی این مسائل و مشکلات برای اجرای برنامه‌ها یا طرح‌های فرهنگی اقدام می‌کنند، با سنگ بزرگی به نام بروکراسی اداری و مانع‌ تراشی بر سر راه فعالیت‌هایشان مواجه می‌شوند. این مسئله باید از سوی مسئولان امر در این حوزه بررسی و رفع شود.

نکته دیگر این است که بعضی از مدیران مؤسسات به امکانات اندک برای آغاز و ادامه فعالیت‌هایشان اکتفا نمی‌کنند و احساس می‌کنند برای فعالیت‌های قرآنی به امکانات تخصصی و بسیار زیاد نیاز است. بنده این موضوع را قبول دارم که در حال حاضر حرف اول را امکانات تخصصی و مکان مناسب می‌زند، اما ما باید حداقل‌های زمان خودمان را دریابیم. به شخصه برای تأسیس دارالقرآن خاتم‌الانبیا در دزفول تنها امکاناتی که در اختیار داشتم چند جلد قرآن کریم بوده است، اما در حال حاضر و پس از گذشت 25 سال، فضای مناسب برای فعالیت‌های قرآنی و اجرای برنامه‌های مختلف در اختیار داریم.

حرف اصلی این است که برای آغاز فعالیت در حوزه قرآن به امکانات اندک به‌طور موقت قانع باشیم، با حداقل‌ها حرکت خود را آغاز کنیم و حرکت رو به جلو داشته باشیم. در حقیقت در حوزه امکانات قناعت‌پیشه باشیم، اما در مسئله‌ فعالیت قرآنی به کم قانع نشویم. پیشنهادم این است که فعالیت‌های قرآنی در مساجد و حسینیه‌ها به‌طور موقت آغاز شود. مسئله مهم آغاز حرکت به همراه خلوص نیت در راه رضای خدا است.

راهکار دیگر، فعالیت جهادی در حوزه قرآن است، من به عنوان یکی از مدیران دارالقرآن‌ها به دلیل اینکه در بطن فعالیت‌های قرآنی حضور دارم شاهد هستم که مدیران مؤسسات قرآنی و دارالقرآن‌ها در حال ایثار و جهاد هستند. زیرا این عزیزان با حداقل امکانات حرکت می‌کنند و هیچ‌گونه چشم‌داشت مالی و یا منفعت‌طلبانه در این حوزه ندارند. تمام این فعالیت‌ها در راه رضای خدا و گسترش یافتن فضای قرآنی و معنوی در جامعه است. این مدیران مؤسسات را با هزینه شخصی اداره می‌کنند و تمامی حق‌الزحمه خود را برای مؤسسه خود هزینه می‌کنند.

این یک کار جهادی است، زیرا آنها با خداوند معامله کرده‌اند. در قرآن گفته شده است کسانی که با مال و جان خود در راه خدا فعالیت می‌کنند کارشان مصداق جهاد است.

ایکنا ـ آیا برای جذب مخاطب نسل جوان و بهبود فضای فعالیت‌های قرآنی راهکاری دارید؟

راهکارهای بسیاری برای حل این مشکلات وجود دارد. اولین و مهم‌ترین راهکار انجام تبلیغات گسترده، صحیح و اصولی در بستر فضای مجازی و حقیقی است. ما باید در این امر به فرمایش مقام معظم رهبری درباره جذب حداکثری توجه کرده و تلاش کنیم تا تمامی اقشار جامعه را به فضای قرآن جذب کنیم.

راهکار بعدی مربوط به اشخاص فعال قرآنی و مبلغان دینی است. فرد مبلغ دین، برای گسترش اسلام و همچنین گسترش یافتن فرهنگ قرآنی باید تمام تلاش خود را صرف کند و با تمام وجود در خدمت قرآن و دین باشد. در حوزه فعالیت‌های دینی و قرآنی نباید به کم قانع بود و یا در حد رفع تکلیف عمل کرد.

راهکار دیگری نیز وجود دارد و آن برگزاری جلسات روشنگری دینی و قرآنی برای عامه مردم به ویژه نسل جدید است. ما باید از افراد موفق و باتجربه در حوزه قرآن دعوت کرده و جلساتی برگزار کنیم تا این افراد با نسل جدید ارتباط پیدا کنند. چه بسا این ارتباط، جوانان و نوجوانان را علاقه‌مند به حوزه قرآنی کند. ما دانش‌آموزان بسیاری را تربیت کرده‌ایم و تلاش‌های ما در حال حاضر به ثمر نشسته‌اند و این دانش آموزان، تبدیل به دانشجو و یا دانشجومعلم شده‌اند. ما از تخصص این دانشجویان بهره‌برداری کرده و آن‌ها را به مؤسسات قرآنی شهرستان‌ها معرفی می‌کنیم تا به عنوان فعال قرآنی شروع به کار کنند.

موضوع مهم دیگر، در ترویج فرهنگ قرآنی، تشکیل کارگروه و یا شورای قرآن در هر شهرستان است. یکی از وظایف این کارگروه باید جذب فعالان موفق حوزه قرآن باشد. کار دیگری که باید در کارگروه انجام شود شناخت نیازهای قرآنی هر منطقه است. این نیازها باید شناخته شده و رفع شوند تا سطح فعالیت‌های قرآنی هر منطقه افزایش پیدا کند.

از مهم‌ترین راهکارهایی که در صورت اجرایی شدن، گام بسیار مهم و بلندی در زمینه تبلیغات دینی خواهد بود، ظهور پررنگ تبلیغات حوزه قرآن در رسانه ملی است. این رسانه رسالت بزرگی در ایجاد فضای مذهبی در جامعه به دوش دارد که متأسفانه در این زمینه فعالیت لازم وجود ندارد و شاهد کم‌کاری در تبلیغ موضوعات قرآنی هستیم.

یکی از این فعالیت‌ها می‌تواند در عرصه رادیو انجام شود. اختصاص یافتن تعدادی از برنامه‌های رادیویی به فعالیت‌های قرآنی اقدام بسیار پسندیده‌ای است. رادیو می‌تواند از جوانان و نوجوانان درخواست کند تا در پخش اذان مشارکت داشته باشند. این موضوع قطعاً با استقبال نسل جوان روبرو خواهد شد و فتح بابی برای حضور پررنگ جوانان و نوجوانان در رسانه ملی خواهد شد.

از دیگر راهکارها که موجب رفع بسیاری از مشکلات حوزه قرآن می‌شود، اهتمام مدیران قرآنی به این حوزه و رفع موانع موجود بر سر راه فعالان قرآنی و مدیران مؤسسات قرآن است. مدیران و مسئولان حوزه‌های قرآنی باید در زمینه تبلیغات، نوآوری و ایده‌های جدید خلق کنند.

ایکنا ـ نقش و عملکرد مساجد در جذب نسل جوان به فعالیت‌های قرآنی چه اندازه است؟

به شخصه به تعامل گسترده با مساجد جهت جذب نسل جوان اقدام کرده‌ایم. یکی از مسائلی که می‌تواند فرزندان ما را به روش قرآنی تربیت کند حضور فعال در مساجد و اهتمام به نماز جماعت و شرکت در جلسات قرآن مساجد است. ما نیز تربیت‌یافته مساجد هستیم و اطلاع داریم که ارتباط با مساجد چقدر می‌تواند در جذب نسل جوان مؤثر واقع شود.

موضوع مهم دیگر این است که مدیران مؤسسات قرآنی خود را ملزم به شناسایی افراد جوان و نوجوان مستعد و علاقه‌مند در کف جامعه کند.

موضوع بسیار مهم در جذب نسل جوان نوع نگاه ما به این نسل و نحوه برخورد ما با جوانان و نوجوانان است. اگر ارزش‌بخشی به این نسل انجام شوند و افراد احساس ارزشمندی و احترام از سوی مسئولان حوزه قرآن داشته باشند به‌طور قطع به این فضا جذب خواهند شد.

در آخر باید عنوان کنم که ما امیدواریم صداقت و خلوص نیت حافظان قرآنی و مدیران این حوزه و میزان بهره‌وری فعالیت‌هایمان مقبول درگاه حضرت حق قرار بگیرد و در جذب مخاطب اثرگذار باشد.