محافل قرآنی؛ حلقه مفقوده مؤسسات قرآنی در جذب مخاطب

به باور برخی از مربیان و مدرسان قرآن، یکی از عوامل مؤثر در  جذب مخاطب نسل جدید به مؤسسات قرآنی، به ترویج یا عدم ترویج فرهنگ تلاوت قرآن در جامعه برمی‌گردد، به نحوی که اگر در یک جامعه این فرهنگ رایج باشد، خود به خود رجوع به مؤسسات قرآن کریم برای فراگیری هنر تلاوت و فهم قرآن بیشتر می‌شود و این حلقه مفقوده در جذب مخاطب به مؤسسات قرآنی است که برگزاری محافل مستمر قرآنی می‌تواند این خلأ را پوشش دهد.

محسن شیروانی، مدرس دارالقرآن آموزش و پرورش شهرستان ایذه و قاری قرآن کریم، این مسئله را یکی از مهم‌ترین عوامل در جذب مخاطب به مؤسسات می‌داند. متن زیر گفت‌وگوی ایکنای خوزستان، با این مدرس قرآن است: 

ایکنا ـ در جذب مخاطب نسل جدید چه چالش‌هایی پیش روی مؤسسات قرآنی قرار دارد؟

مهمترین موضوع این است که شیرینی و حلاوت تلاوت قرآن کریم در وهله اول به مخاطب و عموم جامعه؛ چه آنهایی که گرایش خانوادگی به فضای مذهبی دارند و چه آنهایی که نسبت به این فضا خنثی هستند، چشانده شود. تا زمانی که این فرهنگ حاکم نباشد، رجوع به مؤسسات پایین است.

اگر محافل قرآنی مستمری وجود داشته باشند که در طول سال برگزار شوند، از قاریان مختلف دعوت کنند و مخصوصاً از حضور نوجوانان در این محافل استفاده کنند، خیلی می‌تواند در جذب افراد به آموزش‌های قرآنی تاثیر گذار باشد. مؤسسات قرآنی می‌توانند مجری چنین محافلی باشند.

این برنامه‌ای است که در شهرستان ایذه آغاز کرده‌ایم. دو سال است که این محافل، هر ماه در یک مسجد برگزار می‌شود و هر مسجد، ماهانه در یک روز خاص، محفل قرآنی برگزار می‌کند و سعی می‌کنیم در این محفل‌ها از قرائت نوجوانان استفاده کنیم. این کار باعث می‌شود خود به خود افراد برای یادگیری هنر تلاوت به مؤسسات قرآنی رجوع کنند.

بنابراین، مسئله اصلی جذاب کردن تلاوت قرآن برای مخاطب است. به عبارتی مهم‌ترین مسئله همه‌گیری تلاوت قرآن است؛ یعنی گوش مردم با الحان قرآنی آشنا شود، اما متأسفانه این فرهنگ در جامعه کم رنگ است. این مسئله برای بانوان بیشتر است؛ چراکه یا اصلاً محفل قرآنی برگزار نمی‌شود یا بسیار کم است، در شهرستان‌های محروم این نیاز به مراتب بیشتر احساس می‌شود.

در مصر این چنین است که در همه جا تلاوت قرآن کریم شنیده می‌شود و تلاوت قرآن کریم از محصولات اولیه برای گوش کردن است. در کشور ما مداحی همه‌گیرتر از تلاوت قرآن است و گرایش به کلاس‌های مداحی بیش از قرائت است. شاید بگویید دلیل این موضوع، آشنایی بیشتر مردم با زبان فارسی باشد، اما اگر برنامه داشته باشیم گرایش به سمت قرائت قرآن بیشتر می‌شود.

یک مشکل دیگر، فرهنگ باب شدن تلاوت قرآن در مراسم ختم است، به نحوی که متأسفانه برخی خیال می‌کنند قرآن کریم فقط برای این دست مراسم و محافل است.

ایکنا ـ برای جذب مخاطب نسل جدید چه راهکاری برای مؤسسات قرآنی دارید؟

در آموزش قرآن کریم چند نکته باید مورد نظر باشد، اول اینکه در آموزش قرآن به نوجوان‌ها انگیزشی عمل کنیم؛ یعنی نیازی نیست از اول به سراغ روخوانی، روانخوانی و مباحث خشک تجوید برویم، بلکه به سراغ تقلید برویم، قطعات چهار، پنج دقیقه‌ای از تلاوت‌های جذاب را انتخاب کنیم و نوجوان‌ها را به سمت این تلاوت‌ها جذب کنیم و بعد کم کم نکات تجویدی خود را بر اساس این قطعات آموزش دهیم.

پس از تقلید شروع کنیم و خیلی سخت‌گیری نکنیم چون خود به خود خیلی از نکات روخوانی، روانخوانی و تدریج را فرا می‌گیرند. کلاس‌های ما باید نوجوان جذاب باشد.

مسئله دیگر در حوزه آموزش بانوان است که متأسفانه اساتید خانم در شهرستان‌ها بسیار کم هستند و نیاز است مربیان خانم بیشتر شوند تا بتوانیم برای آموزش آنها گام اساس‌تر برداریم. 

درباره آموزش مفاهیم قرآن، از طریق تلاوت می‌توانیم کاری کنیم که قاری به سمت یادگیری مفاهیم برود، مثلاً تلاوت‌هایی از قاریانی چون مصطفی اسماعیل را که معناگرایانه است برای قرآن آموز پخش می‌کنیم و در جلسات خود آنها را تحلیل معنایی می‌کنیم و می‌گوییم قاری در اینجا مکث کرد، چون می‌خواست این مفهوم را برساند، مثلاً به آنها می‌گوییم در سوره طارق، مصطفی اسماعیل در کلمه «سرائر» در آیه «يَوْمَ تُبْلَى السَّرَائِرُ» صدایش را پایین می‌آورد چون موضوع آیه افشا شدن اسرار پنهانی است. این موضوعات برای بچه‌ها جالب است و کم‌کم انگیزه پیدا می‌کنند مفاهیم را یاد بگیرند.