ناامیدمان نکن

به گزارش ایکنا از خوزستان، متن زیر بخشی از مجلس سوم مواعظ علامه شیخ جعفر شوشتری در ماه مبارک رمضان است. این مجالس که بیش از ۱۴۰ سال پیش در کاظمین بر پا شده، در کتاب «فوائد المشاهد و نتائج المقاصد» توسط محمد بن علی اشرف طالقانی از شاگردان علامه گردآوری شده است. بخشی از مجلس سوم از نظرتان می‌گذرد: 

«ای مردم شما در گرو اعمال‌تان هستید پس خود را به وسیله استغفار آزاد کنید و پشت‌های شما از بارهای گناه سنگین است، پس با سجده‌های طولانی آنها را سبک کنید» ای مردم این سخن پیامبر(ص) شماست که با شما سخن می گوید.

بله این سخن پیامبر شما است که با شما سخن می‌گوید و من از خواندن سخن ایشان شرمسارم. ما ادعا می‌کنیم که امت رسول اکرم(ص) هستیم اما می‌ترسم که این ادعا را در بازار حقیقت از ما نپذیرد، چراکه ما حقیقت کلمه «امت» را نشناختیم. اسلام غریبانه آغاز شد و غریب خواهد شد. اسلام، غریب است. دین محمد بن عبدالله(ص) غریب است. ای کاش فقط غریب بود و کسی به بدی متعرض آن نمی‌شد. از داخل و خارج به دین اسلام ضربه بلکه ضرباتی وارد می‌‌کنند. اگر علاقه داری که با این دین غریب همدردی و از آن دفاع کنی، پس به کلام صاحب این دین گوش کن او می‌فرماید: «ای مردم شما در گرو اعمال تان هستید پس خود را با استغفار آزاد سازید.»

استغفار باید مستمر باشد به ویژه در ماه مبارک رمضان، چراکه برای این عمل در این ماه عزیز خصوصیات معینی وجود دارد، اما استغفار با غرور مردم از میان رفته و نام آن محو شده است. انسان برای استغفار، معنی قائل نیست. پس ای شخص فریب خورده،  استغفار تو ثمری ندارد. استغفار برای کسی است که غرور ندارد. می‌ترسم که مردم به زودی به سبب غرورشان هلاک شوند، چراکه می‌گویند: ما معصیت خدا می‌کنیم و گریه بر سیدالشهدا(ع) ما را نجات می‌دهد. این ادعای آنها، تیر دیگری است که با آن سید الشهدا(ع) را هدف قرار می‌دهند و این تیر، بیش از تیر کفار سید الشهدا(ع) را آزار داده است. بنابراین کسی که گناهانی مرتکب می‌شود و تصور می‌کند که از خلال گریه بر سیدالشهدا(ع) نجات پیدا می‌کند، نجاتی برای او وجود ندارد. حضرت سیدالشهدا(ع) از چنین شخصی دور است.

رسول اکرم(ص) فرمودند «چه بسا روزه داری که جز گرسنگی و تشنگی هیچ بهره‌ای از روزه‌داری خود نبرد» بله خداوند اراده کرد که با روزه شما را برای تقوا آماده سازد. خواسته است که قساوت قلب‌ها به نرمی گرایش پیدا کند وهدف فقط بازداری از آب و نان نیست.

گفتیم برای هر نماز واجب در این ماه ثواب هفتاد نماز نوشته می‌شود. بنابراین حالا که شنیدی حداقل در هر روز نماز یک روز را قضا کن. ای بیچاره، به وارثانت در اینکه نمازهای تو را قضا کنند اعتماد نکن. اگر هم فرض کنیم که آنها نماز شما را ادا کنند، آیا مطمئنی که آن را به شکل صحیح ادا می‌کنند؟ برخی از علما نیابت از میت در اصل نماز را جایز نمی‌دانند ممکن است حق با این دسته از علما باشد. پس بپرهیز از این که نماز را سبک  بشماری و بی آنکه نماز خوانده باشی از دنیا بروی. رسول اکرم(ص) قسم یاد کردند و فرمودند: «هرکس در حالی که نماز را سبک بشمارد بمیرد سوگند به آنکه جان محمد به دست اوست بر غیر دین من از دنیا رفته است.»

اگر در هر روز از این ماه مبارک، قضای یک روز را به جا آوری ثواب نماز هفتاد روز برای تو نوشته می‌شود. این لطف خداوند را غنیمت بشمار.

یکی دیگر از الطاف الهی در ماه مبارک رمضان، نماز جماعت است. هر رکعت نماز جماعت در دیگر ماه‌ها (غیر ماه مبارک رمضان)، ثواب هزار رکعت یا صد هزار رکعت دارد. در ماه مبارک رمضان این مقدار دو برابر می‌شود. بنابراین اقامه نماز در مسجد پشت سر امام عادل ثواب هفتصد هزار نماز دارد. در اینجا می خواهم مسئله دیگری را یادآور شوم و آن این است که خداوند هنگام ادای یک نماز در ماه مبارک رمضان هفتاد نوع کَرَم به ما عطا می‌فرماید که شصت و نه کَرَم آن از باب فضل و لطف است. آیا اگر اصل نماز قبول نشود باز هم خداوند آن شصت و نه کَرَم را به ما عطا می‌کند یا خیر؟ ظاهر این است که خداوند این لطف را به ما ارزانی می‌کند و نماز ناقص ما هم به برکت آن پذیرفته می‌شود.

یکی دیگر از مائده‌های موجود در این مهمانی الهی، قرآن کریم و تلاوت آن است. هر ختم قرآن کریم در ماه مبارک رمضان، معادل شش هزار و ششصد ختم قرآن در ماه‌های دیگر است. برای تلاوت هر آیه قرآن کریم ثواب ختم کامل قرآن کریم نوشته می‌شود و گفتن آیه «قل هو الله احد» ثواب یک بار ختم قرآن دارد.

از دیگر جنبه‌های این مهمانی الهی، صدقه است. برای هر مثقال ذره، ثوابی به اندازه کوه‌های بزرگ نوشته می‌شود و برای هر سجده چنین فردی، قصری در بهشت قرار داده می‌شود. نمی‌دانم این سجده مانند سجده‌هایی است که رسول اکرم(ص) داشتند؟ تاکنون طول زندگی خود مانند سجده‌های پیامبر اکرم(ص) به جای آورده‌ای؟ سجده‌ها انواع مختلفی دارند: سجده نماز، سجده سهو، سجده شکر و مانند آن. مقصود ما، سجده‌ای است که در آن عظمت خداوند و جلال او در قلبت آشکار شود؛ خواه ایستاده باشی یا در حالت رکوع و سجود. سجده ظهور عظمت الهی است و چه بسا این عظمت الهی در قلب تو تأثیر بگذارد.

ستاره‌ای در آسمان وجود دارد که نام آن سها است و ممکن است که چشمان تیز بین آن را ببیند. ستاره‌ای کوچک‌تر از سها در آسمان وجود ندارد، اما همین ستاره  چهارده برابر از زمین بزرگتر است. آیا در چنین عظمت‌های الهی خوب فکر کرده‌ای؟ آیا تاکنون عظمت الهی در مقابل چشمان تو آشکار شده؟ آیا پیش آمده است که پیشانی‌ات را بر خاک قرار دهی؟ آیا در زندگیت بر روی خاک سجده کرده‌ای؟ امام صادق(ع) همواره با خود مقداری از تربت سیدالشهدا(ع) را همراه داشتند و هر زمان وقت نماز می‌رسید، آن را می گشودند و روی سجاده خود از این خاک می‌گذاشتند و پیشانی مبارکه خود را روی این خاک قرار می‌دادند، اما تو از چنین کاری ابا می‌کنی و پیشانی خود را بر خاک قرار نمی‌دهی.

حضرت سیدالساجدین در صحرا سجده می‌کردند. راوی می‌گوید یک بار ایشان را دیدم که در حالت سجده بر یک سنگ، هزار بار به حالت گریه و بغض این عبارات را گفتند: «لا اله الا الله حقا حقا، لا اله الا الله عبودیه و رقا، سجدت لک یا رب تعبدا و رقا» و زمانی که سر از سجده برداشت، اشک هایشان را دیدم که چهره و محاسن مبارک ایشان را خیس کرده بود. آیا می‌شنوی؟ تلاش کن یک بار در این ماه مبارک، سجده کنی و در این ماه مبارک یک راه خروج برای نفس خود جستجو کن. با گریه و ناله خدایت را صدا کن، چه بسا بتوانی اعمال بدت را اصلاح کنی.

در عصر پنجشنبه و شب جمعه، خداوند رحمت‌های خاصی دارد. پس از این فرصت استفاده کنیم، چه بسا بتوان به رحمت و عفو او نائل شویم. من به این دنیا آمدم و سال های متعددی از عمر من در این دنیا گذشته است و نمی‌دانم آیا در این سالها منتفع شدم یا خیر؟ اصل سرمایه خود را از دست دادم؟ برای زراعت در دنیا - که مزرعه آخرت است-  مرا آوردند. حال بدون بذر و بدون محصولم و فردا موقع درو است، نمی دانم چه چیز قرار است درو کنم؟ این دنیا مانند دریاست و به این دنیا آمدم و کشتی من در معرض تندبادها و طوفان‌ها قرار گرفته و اسیر گرداب دریا شده است و نمی‌دانم آیا غرق می‌شوم یا به ساحل امن می‌رسم؟ به ما می‌گویند که خداوند در این روز یک میهمانی به راه انداخته است بیایید ببینیم آیا راهی برای ما باز می‌کنند؟ ان‌شاءالله در عالم معنی جمع شده‌ایم تا برویم و ببینیم هر دسته از مردم از یکی از درها وارد این مهمانی می‌شوند، گروه متقین از یک در، صالحان از یکی دیگر از درها، گروه مخبتین از در دیگر و همچنین سایر گروه‌ها. لکن دری نمی‌بینم تا از آن وراد شویم. چه کسی این میهمانی را آماده کرده است؟ رسول اکرم(ص). ایشان فرمودند: «ماه رمضان، ماهی است که در آن به سوی میهمانی الهی دعوت شده اید» زبانم یارای گفتن ندارد. می‌ترسم ایشان به ما بگویند به کجا آمده‌اید؟ من شما را دعوت نکردم و وعده‌ای به شما ندادم. چرا؟ زیرا خداوند فرمود: «فَأَعْرِضْ عَنْ مَنْ تَوَلَّى عَنْ ذِكْرِنا وَ لَمْ يُرِدْ إِلَّا الْحَياةَ الدُّنْيا» (آیه ۲۹، سوره نجم) می‌ترسم از جمله کسانی باشیم که درباره آنها گفته شده است «چیزی جز زندگی این دنیا نمی‌خواهد» می‌ترسم تمام کارها و عبادات ما برای دنیا باشد و نه برای خدا.

بنابراین جستجو کردی و دیدی بعضی از مردم وارد این مهمانی الهی می‌شوند و مانعی پیش‌روی آنها نیست و برخی دیگر منتظر شدند تا وارد این میهمانی شوند، اما گویا می‌خواهند برگردند، نزدیک بود مایوس شوند که ندایی از سوی خدا به آنها آمد: «يَا عِبَادِيَ الَّذِينَ أَسْرَفُوا عَلَىٰ أَنْفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّه» (آیه ۵۳، سوره زمر) پس این گروه از باب انابت(توبه) وارد شدند و ما گناهکاران باقی ماندیم که دری برای توبه و بازگشت نداریم و احساس یاس و شکست بر برخی چیره شد که به آنها ندا داده شد: ای گروه مضطرب، بیایید: «وَإِذَا جَاءَكَ الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِآيَاتِنَا فَقُلْ سَلَامٌ عَلَيْكُمْ ۖ كَتَبَ رَبُّكُمْ عَلَىٰ نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ ۖ أَنَّهُ مَنْ عَمِلَ مِنْكُمْ سُوءًا بِجَهَالَةٍ ثُمَّ تَابَ مِنْ بَعْدِهِ وَأَصْلَحَ فَأَنَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ» (آیه ۵۴، سوره انعام). پس مطمئن شدیم به همراه این افراد مضطرب وارد این میهمانی می‌شویم و چه بسا شایسته آن نباشیم. پس بیایید از خدا بخواهیم و عرضه بداریم: خدایا حاجت‌مندان به درگاه تو ایستادند. به برخی از آنها اجازه رفتن به سوی این درگاه داده نشد. می‌ترسم که به ما اجازه جلو رفتن ندهند. بیایید به در این میهمانی الهی پناهنده شویم. فقرا به در آستان تو پناه آورده‌اند و می‌ترسم که باز هم شایسته نباشیم. در احادیث وارد شده است که موجوداتی که هنگام غذا خوردن اطراف شما می‌گردند (یعنی گربه‌هایی که شب و روز در اطراف شما می‌گردند) ناامید نکنید. پس می‌گویم: خدایا به ما امر کردی گربه‌هایی که منتظر غذای ما هستند، ناامید نکنیم. خدایا ما نیز گرد تو طواف می‌کنیم و منتظریم. ناامیدمان نکن.