آنچه عمل صالح را تضمين مىكند
ممكن است افراد بىايمان در برخی موارد عمل صالحى انجام دهند، ولى مسلماً هميشگى نخواهد بود. آنچه عمل صالح را تضمين مىكند ايمانى است كه در اعماق وجود انسان ريشه دوانده باشد و با آن احساس مسئوليت كند.
دوره مجازی آموزش سبک زندگی و تفسیر قرآن کریم، همزمان با ماه رمضان از سوی حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالامیر سلطانی برای علاقه‌مندان آغاز شده است. این آموزش‌ها در ایکنای خوزستان بارگذاری می‌شود و نکات تفسیری و سبک زندگی آیات قرآن به ترتیب صفحات قرآن منتشر می‌شود.
آنچه می‌خوانید نکات سبک زندگی و تفسیری صفحه پنجم قرآن کریم است:
سبک زندگی قرآنی
بَشِّرِ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ
جدا ناپذيربودن ایمان و عمل صالح
در بسيارى از آيات قرآن، ايمان و عمل صالح در كنار هم واقع شدهاند، به گونهاى كه نشان مىدهد اين دو جدايى ناپذيرند، و راستى هم چنين است زيرا ايمان و عمل مكمل يكديگرند.
ايمان اگر در اعماق جان نفوذ كند حتما شعاع آن، در اعمال انسان خواهد تابيد و عمل او را عمل صالح مىكند، همچون چراغ پرنورى كه در درون اتاقى برافروزند، اشعه آن از تمام پنجرهها و دريچهها به بيرون مىتابد و چنين است چراغ پرفروغ ايمان كه در قلب انسان روشن مى‌شود، شعاعش از چشم و گوش و زبان و دست و پاكى او آشكار مى‌شود.
در سوره طلاق آيه 11 مىخوانيم: «وَ مَنْ يُؤْمِنْ بِاللَّهِ وَ يَعْمَلْ صالِحاً يُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِينَ فِيها أَبَداً»: آن كس كه به خدا ايمان آورد و عمل صالح انجام دهد، او را وارد باغهايى از بهشت خواهد ساخت كه از زير درختانش نهرها جارى است، هميشه در آن خواهند ماند.
و در سوره نور آيه 55 مىخوانيم: «وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِي الْأَرْضِ»: خداوند وعده داده است به افرادى كه ايمان آورند و عمل صالح انجام دهند آنها را خلفاى روى زمين قرار دهد. اصولا ايمان همچون ريشه است و عمل صالح، ميوه آن، وجود ميوه شيرين دليل بر سلامت ريشه است و وجود ريشه سالم سبب پرورش ميوههاى مفيد.
ممكن است افراد بىايمان، گه‌گاه عمل صالحى انجام دهند، ولى مسلما هميشگى نخواهد بود. آنچه عمل صالح را تضمين مىكند ايمانى است كه در اعماق وجود انسان ريشه دوانده باشد و با آن احساس مسئوليت كند(1).
تفسیر
وَ بَشِّرِ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ أَنَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ كُلَّما رُزِقُوا مِنْها مِنْ ثَمَرَةٍ رِزْقاً قالُوا هذَا الَّذِي رُزِقْنا مِنْ قَبْلُ وَ أُتُوا بِهِ مُتَشابِهاً وَ لَهُمْ فِيها أَزْواجٌ مُطَهَّرَةٌ وَ هُمْ فِيها خالِدُونَ (25)؛ به آنها كه ايمان آوردند و عمل صالح انجام دادهاند بشارت ده كه براى آنها باغهايى از بهشت است كه نهرها از زير درختانش جريان دارد. (وَ بَشِّرِ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ أَنَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ)؛ مىدانيم باغهايى كه آب دائم ندارند و بايد گاه‌گاه از خارج، آب براى آنها بياورند، طراوت زيادى نخواهند داشت، طراوت از آن باغى است كه هميشه آب در اختيار دارد، آب‌هايى كه متعلق به خود آن است و هرگز قطع نمىشود، خشكسالى و كمبود آب آن را تهديد نمىكند و چنين است باغ‌هاى بهشت.
سپس ضمن اشاره به ميوههاى گوناگون اين باغ‌ها مىگويد: هر زمان از اين باغ‌ها ميوهاى به آنها داده مى‌شود مىگويند: اين همان است كه از قبل به ما داده شده است: (كُلَّما رُزِقُوا مِنْها مِنْ ثَمَرَةٍ رِزْقاً قالُوا هذَا الَّذِي رُزِقْنا مِنْ قَبْلُ).
مفسران براى اين جمله تفسيرهاى مختلفى ذكر كردهاند:
بعضى گفتهاند: منظور اين است كه اين نعمت‌ها به خاطر اعمالى است كه ما قبلا در دنيا انجام داديم و زمينه آن از قبل فراهم شده است.
بعضى ديگر گفتهاند: هنگامى كه ميوههاى بهشتى را براى دومين‌بار براى آنها مىآورند مىگويند اين همان ميوهاى است كه قبلا خورديم، ولى هنگامى كه آن را مىخورند مىبينند، طعم جديد و لذت تازهاى دارد و به تعبير ديگر فى‌المثل سيب و انگورى را كه در اين دنيا مىخوريم در هر مرتبه همان طعم قبل را احساس مىكنيم، ولى ميوههاى بهشتى هر چند ظاهرا يك نوع بوده باشند هر بار طعم جديدى دارند و اين از امتيازات آن جهان است كه گويى تكرار در آن نيست!
بعضى ديگر گفتهاند: منظور اين است كه آنها هنگامى كه ميوههاى بهشتى را مىبينند آن را شبيه ميوههاى دنيا مىيابند، تا خاطره نامأنوسى نداشته باشد، اما به هنگامى كه مىخورند طعم كاملا تازه و عالى در آن احساس مىكنند.
هيچ مانعى ندارد كه جمله بالا اشاره به همه اين مفاهيم و تفاسير باشد، چراكه الفاظ قرآن گاه داراى چندين معنى است.
سپس اضافه مىكند «و ميوههايى براى آنها مىآورند كه با يكديگر شبيهند» (وَ أُتُوا بِهِ مُتَشابِهاً).
يعنى همه از نظر خوبى و زيبايى همانندند، آن چنان در درجه اعلا قرار دارند كه نمىشود يكى را بر ديگرى ترجيح داد، به عكس ميوههاى اين جهان كه بعضى ممكن است نارس باشند، بعضى بيش از حد رسيده، بعضى كم‌رنگ و بو بعضى خوشبو و معطر، ولى ميوههاى باغ‌هاى بهشت يک از يک خوش‌بوتر، يک از يک شيرين‌تر و يك از يک جالب‌تر و زيباتر! و بالاخره آخرين نعمت بهشتى كه در اين آيه به آن اشاره شده همسران پاک و پاكيزه است. مىفرمايد: براى آنها در بهشت همسران مطهر و پاكى است» (وَ لَهُمْ فِيها أَزْواجٌ مُطَهَّرَةٌ).
پاک از همه آلودگی‌هايى كه در اين جهان ممكن است داشته باشند، پاک از نظر روح و قلب، و پاک از نظر جسم و تن.
يكى از اشكالات نعمت‌هاى دنيا اين است كه انسان در همان حال كه داراى نعمت است فكر زوال آن را مىكند و خاطرش پريشان مى‌شود و به همين دليل هرگز اين نعمت‌ها نمىتواند آرامش آفرين باشد، اما نعمت‌هاى بهشتى چون جاودانى است و فنا و زوالى براى آن نيست، از هر جهت كامل و آرام بخش است، لذا در پايان آيه مىفرمايد: «مؤمنان جاودانه در آن باغ‌هاى بهشت خواهند بود» (وَ هُمْ فِيها خالِدُونَ).(2)
منابع:
1. مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج1، ص142.
2. مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج1، ص139.
انتهای پیام
