آیا اظهار ایمان به خداوند کافی است؟

دوره مجازی آموزش سبک زندگی و تفسیر قرآن کریم، به همت حجت‌الاسلام‌ والمسلمین عبدالامیر سلطانی به بیان نکات تفسیری و سبک زندگی آیات قرآن به ترتیب صفحات قرآن می‌پردازد. آنچه در ادامه می‌خوانید نکات سبک زندگی و تفسیری صفحه سی‌ و سوم قرآن کریم است:

أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تَدْخُلُوا الْجَنَّةَ وَ لَمَّا يَأْتِكُمْ مَثَلُ الَّذِينَ خَلَوْا مِنْ قَبْلِكُمْ مَسَّتْهُمُ الْبَأْساءُ وَ الضَّرَّاءُ وَ زُلْزِلُوا حَتَّى يَقُولَ الرَّسُولُ وَ الَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ مَتى‏ نَصْرُ اللَّهِ أَلا إِنَّ نَصْرَ اللَّهِ قَرِيبٌ (سوره بقره، 214)

سبک زندگی قرآنی

انتظار بهشت بدون تحمل سختى 

بعضى از مفسران گفته‏‌اند: هنگامى كه در جنگ احزاب، ترس و خوف و شدت بر مسلمانان غالب شد و در محاصره قرار گرفتند اين آيه نازل شد و آنان را به صبر و استقامت دعوت کرد و وعده يارى به آنها داد و نيز گفته شده هنگامى كه مسلمانان در جنگ احد شكست خوردند «عبد اللَّه بن ابى» به آنها گفت تا كى خود را به كشتن مى‌‏دهيد؟ اگر محمد(ص) پيغمبر بود خداوند ياران او را گرفتار اسارت و قتل نمى‏‌كرد در اين موقع آيه فوق نازل شد. از آيه چنين بر مى‏‌آيد كه جمعى از مؤمنان مى‌‏پنداشتند عامل اصلى ورود به بهشت تنها اظهار ايمان به خداست و به دنبال آن نبايد ناراحتى و رنجى را متحمل شوند و بى‌آنكه تلاش و كوشش به خرج دهند خداوند همه كارها را روبه‌راه‏ خواهد كرد و دشمنان را نابود خواهد کرد.

قرآن در برابر اين تفكر نادرست به سنت هميشگى خداوند اشاره كرده و مى‌‏فرمايد: «آيا گمان كرديد داخل بهشت مى‏‌شويد بى‌آنكه حوادثى همچون حوادث سخت گذشتگان به شما برسد؟ همان‌ها كه شداید و زيان‌هاى فراوان به آنها رسيد و آن چنان ناراحت و متزلزل شدند كه پيامبر الهى و افرادى كه ايمان آورده بودند گفتند پس يارى خدا كى خواهد آمد؟»

به هر حال آيه فوق به يكى از سنن الهى كه در همه اقوام جارى بوده است اشاره مى‌‏كند و به مؤمنان در همه قرون و اعصار هشدار مى‏‌دهد كه براى پيروزى و موفقيت و نايل شدن به مواهب بهشتى، بايد به استقبال مشكلات بروند و فداكارى كنند و در حقيقت، اين مشكلات آزمونى است كه مؤمنان را پرورش مى‏‌دهد و صاحبان ايمان راستين را از متظاهران به ايمان، آشكار مى‌‏سازد.

تعبير به «الَّذِينَ خَلَوْا مِنْ قَبْلِكُمْ» (كسانى كه پيش از شما بودند) به مسلمانان مى‌‏گويد: اين تنها شما نيستيد كه گرفتار انواع مشكلات از سوى دشمنان در تنگناهاى زندگى شده‏‌ايد، بلكه اقوام پيشين نيز، گرفتار همين مشكلات و شداید بوده‌‏اند تا آنجا كه گاهى كارد به استخوانشان مى‌‏رسيد و فرياد استغاثه آنها بلند مى‌‏شد.

رمز تكامل و ترقى انسان‌ها

اصولاً رمز تكامل و ترقى انسان‌ها همين است، افراد و امت‌ها بايد در كوره‌‏هاى سخت حوادث قرار بگيرند، و همچون فولاد آبديده شوند، استعدادهاى درونى آنها شكوفا و ايمانشان به خدا قوي‌تر شود. ضمنا افراد لايق و مقاوم و با ايمان، از افراد نالايق شناخته شوند و صفوفشان از هم جدا شود. اين سخن را با حديثى از پيامبر اكرم(ص) پايان مى‌‏دهيم:

خباب بن ارت كه از مجاهدان راستين صدر اسلام بود مى‌‏گويد: خدمت پيامبر(ص) از آزار مشركان شكايت كردم. فرمود: امت‌هايى كه پيش از شما بودند با انواع بلاها شكنجه مى‌‏شدند، ولى اين امر هرگز آنها را از دينشان منصرف نمى‌‏كرد. به خدا سوگند كه برنامه دين خدا كامل مى‏‎‌شود و به پيروزى مى‌‏رسد تا آنجا كه يك نفر سوار، فاصله ميان صنعاء و حضرموت (و بيابان‌هاى مخوف عربستان را) طى مى‌‏كند، و از هيچ چيز جز خدا نمى‌‏ترسد ... ولى شما عجله مى‌‏كنيد.(1)

منبع:

1. مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج 2، ص100.